Сборник докладов республиканской научно-методической конференции вопросы применения современных систем и технологий



Download 4,83 Mb.
Pdf ko'rish
bet89/192
Sana16.05.2023
Hajmi4,83 Mb.
#939330
TuriСборник
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   192
Bog'liq
NIODV16odDrn6UImasWEOZYBtCBrWptH

 
 
 


201 
МУТАХАССИСЛИК ФАНЛАРДАН ТАЪЛИМНИНГ ЭЛЕКТРОН 
РЕСУРСЛАРИНИ ЯРАТИШДА ДАСТУРИЙ ВОСИТАЛАРНИ ТАНЛАШ 
 
Мухамадиев А.Ш., Абдуллаев Ю.Ю., ТАТУ 
 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 8 октябрдаги ПФ-
5847 сонли Фармони билан тасдиқланган ―Ўзбекистон Республикаси олий 
таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш КОНЦЕПЦИЯСИ‖
 
Ўзбекистон 
Республикасида олий таълимни ривожлантиришнинг стратегик мақсадлари, 
устувор йўналишлари, вазифалари, ўрта ва узоқ муддатли истиқболдаги 
босқичларини белгилаб берган. Концепциядаги асосий вазифалар орасида олий 
маълумотли мутахассислар тайѐрлаш сифатини ошириш вазифаси долзарб 
вазифалардан қилиб белгиланган. Бу келтирилган вазифани амалга оширишда 
индивидуал таълим, мустақил таълим ва ўқув адабиѐтлари сифатини ошириш 
ва замонавий таълим ресурслари яратиш масалаларига алоҳида урғу берилган. 
Шу нуқтаи назардан ушбу мақолада бу уч масалани ҳал қилишга асос 
бўладиган таълимнинг электрон ресурсларини яратиш ва унда қўлланиладиган 
дастурий воситаларнинг имкониятлари ҳақида тавсиявий фикрлар келтирилади.
Таълимни ривожлантиришнинг замонавий шарт-шароитлари ўқитиш 
усулларини 
ахборот 
технологияларининг 
янги 
имкониятларига 
мослаштиришни тақозо этмоқда. Хусусан, масофавий ўқитиш ѐндашуви, 
шунингдек, классик кундузги таўлимда электрон ўқитиш воситаларидан 
фойдаланиш кенг тарқалган. Шунинг учун дастурий таъминот ишлаб 
чиқувчилари муаллиф-методистга мустақил равишда, дастурчиларнинг 
ѐрдамисиз электрон маъруза ѐзувларини, ўқув ва назорат топшириқларини, 
тестларни, электрон ўқув-услубий мажмуаларни ва бошқаларни яратиш ва 
тузиш имкониятини берадиган дастурий воситаларни яратишга катта эътибор 
беришади. 
Таълимнинг ахборот ресурсларини яратишда мутахассислик фани 
педагогидан ўз соҳасидаги маълумотларни педагогик технологиялар асосида 
ахборот коммуникация технологиялари имкониятларидан фойдаланиб таълим 
олувчига қулай ва тушинарли ҳолда етказиб бериш вазифаси қўйилади. Бунинг 
учун эса, электрон таълим ресурслари яратишга мўлжалланган дастурий 
воситалардан мақсадга мувофиғини танлаб олиш талаб этилади.
Дастурий маҳсулотлар ишлаб чиқариш бозорининг ривожланиши 
шароитида электрон ресурслар яратиш учун кўплаб дастурий воситалар ишлаб 
чиқилган. Уларни шартли равишда учта тоифага бўлиш мумкин. Биринчиси, 


202 
электрон муҳаррирларни ўз ичига олади. Улар матнни ва бошқа объектларни 
таҳрирлаш учун жуда кучли. Графика, навигация элементлари ва бошқалар 
жиҳатидан электрон ресурсни самарали лойиҳалаштиришга имкон берадиган 
кўплаб андозалар (шаблонлар) мавжудлиги уларни ижобий томони ҳисобланса, 
электрон муҳаррирларнинг нархлари анча қимматлиги, уларни ўзлаштириш 
учун кўп вақт кетишлиг ва биринчи навбатда улар компьютерда етарлича 
кўникмага 
эга 
фойдаланувчилар 
учун 
мўлжалланганлиги 
оддий 
фойдаланувчига муаммолар келтириб чиқаради. Ушбу туркум муҳаррирларга 
CourseLab, NeoBook Professional Multimedia, DeskTop Author, eBooks Writer, 
SunRav BookOffice ва бошқаларни киритиш мумкин. 
Иккинчи тоифага HTML компиляторлари киради, улар олдиндан тақдим 
этилган HTML файлларини умумий таркибга бирлаштиришга имкон беради. 
Ушбу дастурлар функционал имкониятлари жиҳатидан таҳрирловчилардан кам, 
аммо улар арзонроқ ва ўзлаштириш учун фойдаланувчилардан кўп вақт талаб 
этилмайди. Ушбу гуруҳга LCDS (Learning Content Development System), eBook 
Maestro, eBookGold, HTML Help Workshopларни киритишимиз мумкин. 
Уларнинг учинчи тоифасига электрон китобларни яратиш учун 
мўлжалланган дастурларни киритиш мумкин. Аксарият ҳолларда ушбу 
дастурлар юқори даражада ихтисослашган форматдаги примитив электрон 
китобларни ишлаб чиқишга мўлжалланган. Бунга Microsoft Reader, Mobipocket, 
Hiebook кабиларни киради.
Кўриниб турибдики, электрон таълим ресурслари яратишда биринчи 
тоифага кирувчи дастурий воситаларнинг имкониятлари давр талабидаги 
ресурсларни тайѐрлашга имкон беради.
Бугунги кунда электрон ўқув материалларини ишлаб чиқиш учун 
биринчи тоифага кирувчи дастурий таъминот бозори тобора кенгайиб 
бормоқда. Энг машҳур дастурларга iSpring Suite, Moodle, Adobe Captivate, 
REDCLASS Course, Document Suite, Easygenerator, CourseLab ва бошқалар 
киради.
Электрон ўқув материалини яратишга мўлжалланган дастурий 
маҳсулотларнинг хилма-хиллигига қарамасдан, дунѐдаги энг машҳури бўлиб,
SCORM (Sharable Content Object Reference Model, бўлинувчи контент 
объектлари эталон модели) стандартини қўллаб-қувватловчилари ҳисобланади. 
Бундай дастурий маҳсулотлар қаторига WebSoft фирмаси томонидан 
ишлаб чиқилган CourseLab муҳаррири киради. Ушбу дастур ишлаб чиқилган 
интерфаол ўқув материалларини(электрон курслар) ишлаб чиқиш учун тўлиқ 
восита бўлиб ҳисобланади, ҳамда яратилган электрон курсларини Интернет 


203 
тармоғида, масофадан ўқитиш тизимларида, ихчам дискларда ѐки бошқа 
ҳоҳлаган маълумот ташувчисида фойдаланиш учун мўлжалланган.
CourseLab таҳрирловчисида турли фанлардан ўқув қўлланмалар, ўқув методик 
кўрсатмалар, дарсликлар яратиш мумкин. Электрон курс мустақил таълим 
олиш учун керак бўлган ва олинган билимларни назорат қилиш учун асосий 
фанга қўшимчаларни ўз ичига олиши мумкин. Курсни яратишга киришишдан 
олдин, таълим беришни мақсади ва стратегиясини, шунингдек, ахборотни 
етказиб бериш усулини аниқлаб олиш керак. 
ISpring компанияси томонидан ишлаб чиқилган ва ўзининг кенг 
фойдаланувчиларини тезда топа олган ISpring Suite дастури ҳам юқоридаги 
стандарт талабларига жавоб беради. ISpring Suite дастури – бу тестлар, 
сўровномалар, интерактив элементлар ҳамда аудио-видеони қўллаб 
қувватловчи интерактив электрон ресурслар ва курслар яратиш учун зарурий 
воситалар мажмуасидир. Дастур PowerPoint тақдимотларини SCORM / AICC га 
мос масофавий ўқитиш тизимига қўшиладиган яхлит ўқув курсига ўзгартиради. 
ISpring Suite дастури учта модулни ўз ичига олади, улар биргаликда тўлиқ 
ишлайдиган электрон курсларни яратишга имкон беради: 
-
iSpring Pro модули PowerPoint-да масофавий ўқитиш учун Flash-
презентатсиялар ва курсларни яратишга имкон беради; дастур тақдимотларни 
слайдлар ва анимациялар билан аудио ва видео ҳамкорлигида тезкор ва содда 
ѐзиш ва синхронлаштиришга имкон беради; 
-
iSpring QuizMaker модули (Flash форматидаги интерактив тестлар, 
сўровномалар ва анкеталарни яратиш дастури), бу фойдаланувчининг тест 
саволларига берган жавобларига қараб тармоқланувчи курслар яратишга имкон 
беради. 
-
iSpring Kinetics модули, бу электрон китоб, интерактив каталог, хронология 
ва тез-тез сўраладиган маълумотлар базасини ўз ичига олган интерактив 
элементлар учун андозалар тўпламидир. 
Электрон таълим муҳити яратишга мўлжалланган ва юқоридаги стандарт 
талабларига мос дастурий маҳсулотлардан яна бири Moodle дастури. Moodle 
дастури - бу таълимни бошқариш тизими ѐки виртуал таълим муҳити. Бу бепул 
(GNU GPL лицензия бўйича тарқатилувчи) web-дастур бўлиб, onlayn ўқиш 
учун сайтлар яратишга имкон беради.
Бу келтирилган дастурий маҳсулотлардан ISpring Suite дастури 
имкониятларини мутахассислик фанларидан электрон ресурслар тайѐрлаш учун 
мос ва қулай эканлиги кўринади. Бу дастурни индивидуал сотиб олиш учун 
фойдаланувчига оғирлик қилмаслигини таъкидлаш лозим. 


204 

Download 4,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   192




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish