“MASHINALI O„QITISHGA KIRISH” FANINI MATLAB DASTURI
YORDAMIDA O„QITISH
Norov E.I., Gaziyev X.G., ТАТU
Mamlakatimizning
iqtisodiy
rivojlanishida
informatika
va
axborot
texnologiyalarining o‗rni beqiyos. Hozirgi kun talabalari axborot texnologiyalari
bo‗yicha zamonaviy dasturlash tizimlari bilan ishlashni bilishlari davr talabidir.
Bunda dars darayonida foydalaniladigan o‗quv, o‗quv-uslubiy qo‗llanmalarning
mavjud bo‗lishi, o‗quv jarayoni samaradorligini oshirishga xizmat qiladi. Kompyuter
yordamida matematik, fizik masalalarni yechish uchun ko‗pincha foydalanuvchi
biron bir dasturlash tilida dastur tuzishni bilishi talab qilanadi. Yaqin kungacha
foydalanuvchi o`zining matеmatik masalasini yеchish uchun nafaqat matеmatikani
bilishi, balki kompyutеrda ishlashni, kamida biror-bir dasturlash tilini bilishi va
murakkab hisoblash usullarini o`zlashtirgan bo`lishi kеrak bo`lar edi.
Hozirgi kunda kompyutеr algеbrasining nisbatan imkoniyatli pakеtlari bu -
Mathematica, Maple, Matlab, MathCad, va Scientific WorkPlace. Bulardan
122
Mathematica, Maple profеssional matеmatiklar uchun mo`ljallangan bo`lib
imkoniyatlarning boyligi, ishlatishda murakkabligi bilan ajralib turadi.
―Mashinali o‗qitishga kirish‖ fanini ham o‗qitishda Matlab dasturidan
foydalanish keng imkoniyatlarni ochib beradi. Menyu buyruqlarining vazifalari,
matematik belgilar vositalari bilan ishlash, Matlabda oddiy matеmatik ifodalarni
hisoblash, tеnglamalarni sonli va simvolli yеchish, hosila, integral, limitlarni
hisoblash, grafiklar qurish bo‗yicha barcha mavzular misollar bilan bayon etilgan.
Matlab dasturining interfeysi, menyu buyruqlarining vazifalari, matematik belgilar
bilan ishlash, dasturlash tilining operatorlari, vektor va matritsalar ustida amallar va
ular ustida bajariladigan funksiyalar, ikki va uch o‗lchamli grafiklar qurish bo‗yicha
barcha mavzular misollar orqali berilgan. Matlab dasturida mashinali o‗qitish fanini
olib borishda o‗z ichida keng imkoniyatlari bor. Misol uchun: yozilgan programmalar
bo‗yicha simulyatsiya jarayonlari ham juda yaxshi ishlab chiqilgan.
―Mashinali o‗qitish fani‖ bo‗yicha matlab dasturida o‗zgaruvchili chiziqli
regressiya (uyning qiymatini taxmin qilish misoli bilan), logistik regressiya (nosoz
chiplarni aniqlash, shuningdek "bitta hammaga qarshi" tamoyili yordamida qo‗lda
yozilgan raqamlarni tanib olish misollari bilan), sinflashtirish, dataset (o‗rgatuvchi
tanlanma) lardan foydalanish, deep learning (chuqur o‗qitish) neyron tarmoqlar ko‗p
qavatli "perceptron" ga asoslangan neyron tarmoq (qo‗lda yozilgan raqamlarni tanib
olish misoli) bilan ishlash kabi bir qancha ishlarni bajarib o‗rganish mumkin. Aynan
mashinali o‗qitishga kirish fanini o‗rganish jarayonida matlab dasturida bir qancha
misollar berilgan bo‗lib, o‗quvchiga qiyinchilik tug‘dirmaydi. Matlab dasturida bu
kabi ishlarni o‗rganish, ayniqsa amaliy ishlarni bajarishda juda qulay hisoblanadi.
Matlab dasturini ichida mavzularni o‗rganish bo‗yicha tayyor yozilgan dasturiy
misollardan na‘munalar ham berilgan. Har bir algoritm uchun fayllar mavjud bo‗lib,
undan bitta algoritmni tahlil qilishni boshlashingiz mumkin. Ushbu fayllarni
Matlabda ishga tushirganingizda, algoritmning ishlashini aks ettiruvchi xizmat
ma‘lumotlari ko‗rsatiladi. O‗quvchilar berilgan mavzularni o‗rganishda, ana shu
mavzu bo‗yicha bajarilgan ishlardan na‘muna tariqasida foylalanib o‗zlari dasturlar
yozib o‗rganishi juda ham qulay va samarali hisoblanadi.
Xulosa o‗rnida shuni aytish mumkinki, Matlab dasturidan foydalangan holda
―Mashinali o‗qitishga kirish‖ fanini o‗rganish boshqa dasturlarga qaraganda ancha
samaraliroq deyish mumkin. Matlab dasturida fanni o‗rganish jarayonida
algoritmning
ishlashini
aks
ettiruvchi
xizmat
ma‘lumotlari
ko‗rsatiladi.
O‗rganiladigan mavzular algoritmlari bo‗yicha maxsus fayllari mavjud bo‗lib, bu
orqali har bitta algoritmni tahlil qilish mumkin.
123
Do'stlaringiz bilan baham: |