Qurilish materiallari ishlab chiqarish korxonalarining iqtisodiyoti

balans 
qiymati
deb ataladi. Bundan asosiy vositalarning qoldiq qiymatini asosiy 
vositalarning balans qiymatidan eskirish summasini ayirib tashlash yordamida 
topiladi. 

---

79 
Qabul qilingan baholash usuli va korxona balansida aks ettiriluvchi 
buxgalteriya hisoboti ma’lumotlari asosida, 
korxona asosiy ishlab chiqarish 
fondlarining o‘rtacha yillik qiymati
(F
sr
) belgilanib, u quyidagi formula asosida 
aniqlanadi:
12
2
1
Т
Ф
Т
Ф
Ф
Ф
в
п
н
ср
−
+
=
;
bu yerda: 
F
n
– asosiy ishlab chiqarish fondlarining yil boshidagi qiymati; 
F
p
 
– yil davomida kelib tushgan (foydalanishga topshirilgan) asosiy ishlab 
chiqarish fondlari qiymati; 
F
v
– yil davomida ishlab chiqarishdan chiqarilgan (yo‘q qilingan) asosiy 
fondlar qiymati; 
T
1
- foydalanishga topshiriluvchi asosiy ishlab chiqarish fondlari amalda 
bO‘luvchi o‘rtacha muddati (oylarda), qabul qilingandan keyingi oydan boshlab; 
T
2
– ishlab chiqarishdan chiqarilgan (yo‘q qilingan) asosiy ishlab chiqarish 
fondlari foydalanilmaydigan O‘rtacha muddat (oylar) chiqarilgan oydan to yil 
oxirigacha). 
Qurilish korxonasida asosiy vositalarni boshlang‘ich yoki tiklanish qiymati 
bo‘yicha baholashdan tashqari eskirish summasi ham hisobga olinadi. Asosiy ishlab 
chiqarish fondlarining jismoniy va ma’naviy jihatdan eskirishi mumkin. 
Qurilish korxonasi asosiy ishlab chiqarish fondlarini qayta ishlab chiqarish, 
ya’ni jismoniy va ma’naviy jihatdan eskirgan asosiy fondlarning o‘rnini iqtisodiy 
to‘ldirish uchun korxona bu vositalar qiymatidan 
amortizatsiya ajratmalarni
ayirib 
tashlaydi hamda bu ajratmalar keyinchalik xarajatlar sifatida mahsulot tannarxiga 
kiritiladi.