228
Akmeogramma
– akmeografik yondashuvning asosiy metodi va u
progressiv rivojlanishga hamda birinchi navbatda shaxsning
professionalizmi va
konkret mehnat sub‟yektlari faoliyatining taraqqiyotiga imkon beradigan talablar,
sharoit va omillar tizimini namoyon etadi.
A
. – doimo individual bo„ladi, rasmiy
ravishda u samarali faoliyat ko„rsatayotgan sub‟yektning individual “kesimi”ni,
uning imkoniyatlari va istiqbollarini, o„rnini qoplaydigan va aksi bo„lgan
xususiyatlarini o„zida mujassam etadi.
A
. – professiogramma va psixogrammaga
nisbatan umumlashtiruvchi kategoriya bo„lib hisoblanadi.
Akmeologiya
– ulg„aygan shaxsning rivojlanish
va komillikka erishish
jarayonini o„rganuvchi maxsus fan.
A.
(grekcha “
akme
– cho„qqi, yuqori pog„ona,
gurkiratuvchi kuch” ma‟nolarini bildiradi) – ilmu-fanning shunday yangi
tarmog„iki, u insonni o„z taraqqiyoti dinamikasida, takomili hamda hayot-
faoliyatining turli bosqichlarida o„zidagi eng kuchli
qobiliyatlarini namoyon
qilishining kompleks masalalarini o„rganadi. Ya‟ni u shaxsni o„z takomili
jarayonida, ana shu taraqqiyot va yuksalishning ob‟yektiv hamda sub‟yektiv
omillari doirasida tadqiq etadi.
A.
tushunchasi birinchi marta fanga rus olimi
N.Ribnikov
tomonidan 1928-yilda kiritilgan bo„lib, uning o„zi bu fan predmetini
yetuk insonlarning
shakllanishi jarayonidir, deb ta‟riflagan edi. Lekin tom
ma‟nodagi jiddiy fan sifatida uning shakllanishiga yana bir rus psixologi
B.Ananyev
va uning izdoshlari bo„lgan peterburglik olimlar alohida ulush
qo„shishgan. Ularning ta‟kidlashlaricha, akmeologiyaning predmeti –
odamning
ijodiy salohiyati bo„lib, u inson tomonidan o„ziga inoyat etilgan barcha
imkoniyatlar va iqtidorni qanday qilib, qanday shartsharoitlarda,
qaysi
qonuniyatlar ta‟sirida ro„yobga chiqarishini kompleks tarzda o„rganadi.
A.
fanining
asosiy vazifasi ongli faoliyat sub‟yekti bo„lmish shaxsni turli faoliyat
jarayonlarida, xususan, tanlagan kasb-kori, ixtisosligi doirasida o„z ijodiy
salohiyatini to„la ochish va amalda namoyish etishiga bog„liq bo„lgan
bilimlar,
amaliy ko„nikmalar, malakalar, texnologiyalar bilan ta‟minlash, tanishtirishdir.
V.Zazikin
va
A.Chernishov
larning yozishicha: “
A.
– mohiyatan bu yetuk, barkamol
insonlarning rivojlanishi to„g„risidagi fandir”. Shuning uchun ham bu fan bugun
229
biz uchun juda muhim va uning imkoniyatlari deyarli ochilmagan. Milliy istiqlol
g„oyalarida
barkamol shaxs, komil inson g„oyasi yetakchilardan sifatida berilgan
ekan, biz bo„lajak menejer (rahbar)lar tarbiyasida ularni o„z imkoniyatlarini
rivojlantirishga, o„zligini anglash orqali, kar‟yeraning har bir bosqichida o„z
“acme”
si – barkamollik cho„qqisining nimalar
va qanday omillar hisobiga
rivojlantirish mumkinligini o„rgata olishimiz kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: