O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

ketadi.
XVIII asr1-choragida Kichik, 0‘rta, Katta juzga bo'lingan qozoq sul- 
tonlari o'rtasida o'zaro kurash kuchaydi. Natijada ular nochor ahvolga 
tushib, tashqaridan yordam so'rashga majbur bo'ldilar. 1730-yili Kichik 
juz sultoni Abulxayr Rossiyaga elchi jonatib Rossiya tobeligiga o'tish 
istagini bildiradi. 1732-yili Kichik juz, 1739 - 1740-yillarda Semeke- 
xon boshchiiigidagi 0‘rta juz, 1747-yili Katta juz ham Rossiya tobeli­
giga o'tadi. Natijada Rossiya hukumati uchun 0‘rta Osiyoni o'zta’siriga 
bo'ysundirish yo lida qulayimkoniyat yuzaga keladi.
1734-yili Senat kotibi I.Kirillov boshchiligida harbiy guruh tayinla- 
nadi. U 
Orol dengizida Rossiya bayrog'ini ko'tarish
, 
Buxoro va undan 
Hindistonga boradigan yo‘hi ochishi, oitin konlarini izlashni davom etti- 
rishi
 lozim edi. 1735-yili Kirillov guruhi Or daryosi bo'yidaOr qal’asini 
qurdi (keyinchalik bu qal'a atrofida Orenburg shahri vujudga keladi), 
Yoyiq va Irtish sohillari (Sibir)da istehkomlar barpo etdi. Xonliklar sav- 
dogarlari Rossiya bilan Orerburgda savdo-sotiq qiladigan bo'lishdi.
XVIII asrning 2-yarmidan boshlab Rossiya savdo-iqtisodiy aloqa- 
larida O'rta Osiyo xonliklarining ahamiyati yanada orta bordi. Bunda, 
birinchidan, Rossiyada rivojlanib borayotgan sanoat uchun xomashyo 
manbalari topishga intilish, ikkinchidan, Osiyoda, xususan, Hindistonda 
Angliya ta’sirining kuchayib borayotganligi sabab bo'lgan.
XVIII 
asr oxiri - XIX asr boshlarida rus sarmoyasl O'rta Osiyo bo- 
zorida yetakchi o'rinni egalladi. Ingliz mollari Rossiya orqali olib kelinar- 
di. Nijegorod yarmarkasida rus savdogarlaridan tashqari o'zbek xon-