O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

Buxoro foiiasi.
1220-yil fevralida 
Chingizxon Buxoroga yetib bora- 
di. Shahar dushman hujumini qaytarishga tayyor emasdi. Buxoroliklar 
dushmanga taslim bo'lishdan o'zga chora topolmaydilar. Buxoro qozisi 
Badriddin Qozixon 
o'z oqsoqollarini Chingizxon huzuriga shafqat so'rab

---

78
yuboradi. 
1220-yil 16-fevralda 
mog'ullar Buxoroni egallaydilar, shahar 
talon-toroj etiladi. Behisob xazinalar talanadi, asriy qo'lyozma asarlar, 
muqaddas kitoblar yirtilib, hayvonlar oyogï ostiga tashlanadi. Ilm va 
m a’rifat egalari bo'lgan ulamo va shayxlar e’tiborli mo'g'ul jangchilariga 
xizmatkor qilib, gofio esa baxshilarga masxara uchun beriladi. Chingizxon 
amri bilan Buxoro yoqib yuboriladi.
Samarqand ianai.
Buxorodan keyin Chingizxon Samarqandga yo‘1
oladi va 
1220-yil 
martda Movarounnahming eng muhim shahriga ya- 
qinlashadi. Chingizxon shahardan tashqarida joylashgan 
K o‘ksaroy
qasridan turib shaharni qamal etish ishiga boshchilik qiladi. Shahar 
ostonasida 
uch kun 
shiddatli janglardavom etadi. Qamalning uchinchi 
kuni mudofaachilar qamalni yorib chiqib, mo'g'ullarga hujum qiladilar. 
Mo'g'ullar ularni qirib tashlashadi. Beshinchi kuni shahar taslim bo'ldi. 
Samarqandning bosh suvinshooti- 
Qo‘rg‘oshin nova 
buzibtashlanadi, 
shahar suvsiz qoldiriladi. Mo'g'ullar 
Namozgoh 
darvozasidan bostirib 
kirib, barcha istehkomlarni vayron qiladilar. Shahristondan aholi haydab 
chiqariladi va Samarqand talanadi. Shahar aholisining ko'pgina qismi 
qiriladi, 
30 mingga yaqin 
hunarmand asirga olinadi. Qurol ko'tarishga 
holi bo'lganlar askarlikka majburai jalb etiladi. Bu paytda Muhammad 
Xorazm shoh nochor kuzatuvchiga aylangandi. Dushmanga qarshi 
kurashni tashkil etish o'miga tinchgina bir go'shani qidirish ko'yiga 
tushadi. 30 mingiik mo'g'ul qo'shinining ta’qibidan zo'rg'a qutulib Eronga 
qochadi. So'ngra Kaspiy dengizining janubidagi