2-mavzu: O’zbekistonda zamonaviy ishlab chiqarish turlari. Reja

Seriyali
ishlab chiqarishni tashkil etish quyidagi xususiyatlar bilan tavsiflanadi.
Seminarxonalar, qoida tariqasida, odatdagi texnologik jarayon davomida jihozlar
joylashtiriladigan yopiq joylarni o'z ichiga oladi. Natijada, ish joylari o'rtasida nisbatan
sodda aloqalar paydo bo'ladi va ularni ishlab chiqarish jarayonida qismlarning to'g'ridan-
to'g'ri oqimini tashkil qilish uchun zarur shartlar yaratiladi.
Ishlab chiqarishda quydagi faktorlarni inobatga olish lozim.
Ishlab chiqarish vaqti -
kapital (korxona vositalari)ning ishlab chiqarish jarayonida
bo`lish muddati. Ishlab chiqarish vositalarining korxonaga tushgandan boshlab, tayyor
mahsulot ishlab chiqarilguncha ketgan vaqtni o`z ichiga oladi.

---

Ishlab chiqarish vositalari
– kishilarning ishlab chiqarish, mehnat faoliyatida qo`llaniladigan
qurollar va vositalar. Moddiy ne’matlar tayyorlashda odamlar foydalanadigan asosiy vositalar
(ishlab chiqarish binolari, inshootlar, mashinalar, jihozlar, asbob-uskunalar) va aylanma
vositalar (xom ashyo, materiallar, energiya, narxi arzon inventar va boshqalar).
Ishlab chiqarish gimnastikasi
– kishini sog`lomlashtirish va mehnat unumdorligini oshirish
maqsadida ish kuni davomida bajariladigan jismoniy mashqlar majmui. Mashqlar ish
jarayonlari xususiyatlarini hisobga olgan holda tuziladi. Amaliyotda ishlab chiqarish
gimnastikasining 2 turi mavjud: 1) odamni ish kuniga tayyorlovchi
kirish gimnastikasi
; 2) ish
vaqtidagi badan tarbiya daqiqalari — bunda o`tirib ishlaydiganlarga yurish, o`tirib turish, belni
bukish; tik turib ishlaydiganlarga — oyoq muskullariga dam beruvchi mashqlar tanlanadi.
Hozirgi aqliy mehnat rivojlangan davrda ishlab chiqarish gimnastikasining ahamiyati katta.
Ishlab chiqarish grafigi
– korxonada muayyan davr (kun, oy, chorak, yil) davomida mahsulot
ishlab chiqarishning kalendar rejasi. Bu reja butun korxona va uning alohida bo`limlari (sex,
uchastka, potok liniyalar, agregat va boshqa) miqyosida tuzilib, grafik yoki jadval shaklida
ifodalanadi.