2-ma'ruza. O‘rta asrlarda Buyuk Britaniya, Germaniya, aqsh, Fransiyada jismoniy tarbiyani rivojlanishi Reja

Tommazo 
Kampanella
(1568-1639) 
jamiyatda 
boylar 
va 
kambag'allarning bo'lmasligi haqida qayg'uradi. U «Quyosh shahri» nomli kitobini 
sayohatchi tilidan yozib, ajoyib fikrlarni bildiradi. Ya'ni Quyosh shahrida boy ham, 
kambag'al ham bo'lmaydi. «Jamoa - barcha kishilarni ayni bir vaqtda boy va shu bilan 
birga, kambag'al qiladi, hamma narsasi bo'lgani uchun boy bo'ladi, hech qanday mulki 
bo'lmaganligi uchun kambag'al bo'ladi, ular buyumlarga emas, balki buyumlar ularga 
xizmat qiladi», - deydi u. «Quyosh shahri» bolalar sayr, yugurish, turli o'yinlar bilan 
mashg'ul boiishadi. Yetti yoshli bolalar guruhlarga ajratilib, birlari ma'ruza tinglasa, 
boshqalari jismoniy tarbiya bilan shug'ullanadilar. Qizlarning 19 va yigitlarning 21 
yoshgacha turmush qurishi man etilgan. Ammo 27 yoshdan keyin turmush qurmaganlar 
qoralangan. Fohishalik qilganlar avvalo qattiq jazolangan (bo'yniga boshboldoq osilgan), 
qayta takrorlansa, o'limga niahkum qilingan. 
Kampanella «Quyosh shahri» aholisining (solariylar) haq-huquqi, bilimi, mehnati, 
dam olish va ijtimoiy turmush sharoitlarida tengsizlik bo'lmasligiga erishganligi asosida, 
kelajak avlodning shu tarzda hayot kechirishlarini orzu qilganligi bilan jahon xalqlari 
e'tiboriga sazovordir. 
XVI asrda Yevropada kapitalistik tuzumning rivojlanishi davrida jismoniy tarbiya 
va sport pedagogika nazariyasidan ancha orqada edi. Bu davrda cherkovlarda islohotlar 
boshlandi. Xristianlikda yangi protestantlik yo'nalishi paydo bo'ldi.
Cherkovdagilarning jismoniy tarbiyaga munosabati o'zgardi. Ya'ni yoshlarni 
jismonan sog'lom qilib tarbiyalashda jismoniy tarbiya, mashqlar va o'yinlardan 
foydalanishning ijobiy tomonlari tan olindi.
Barcha gumanistlarining progressivligi shundaki, ular o`rta asrning quruq 
tarbiyasiga va tarkidunyochilik g`oyalariga qarshi aktiv kurashdilar, inson shaxsining 
erkin kamol topishini quvvatladilar va jismoniy tarbiyani umumiy tarbiya sistemasining 
ajralmas bir qismi sifatida ilgari surdilar.Lekin burjua gumanistlarining aksariyati xalq 
to`g`risida emas, balki jamiyatning bir to`da boshliqlari to`g`risida, xalqdan ajralgan va 
xalqni ekspluatatsiya qilgan kishilar haqida g`amxo`rlik qildilar. Bu burjua gumanistlari 
o`zlarining barcha g`ayratlarini cherkov obro`yiga qarshi kurashga qaratib, tug`ilib 
kelayotgan burjua jamiyatining konservativ kuchiga aylandilar. Xalqqa tayangan va xalq 
baxt-saodati yo`lida mehnat qilgan gumanistlarning ijodi esa so`nggi o`rta asr davrining 
demokrat gumanistlarining ijodi sifatida asrlar osha bizning kunlarimizgacha yetib keldi.

---