Х. М. Шеннаев Т. М. Баймуратов суғурта иши ўҚув қЎлланма

Хусусий ва бошқа мулк шакли-
даги суғурта ташкилотлари. 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Фуқаролик кодексининг 16-боби 
хусусий мулкка бағишланган бўлиб, унинг 207-моддасида «хусусий мулк 
ҳуқуқи шахснинг қонун ҳужжатларига мувофиқ тарзда қўлга киритган мол-
мулкка эгалик қилиш, ундан фойдаланиш ва уни тасарруф этиш 
ҳуқуқидир», деб кўрсатилган. Суғурта ташкилотлари хусусий мулк шаклида 
ҳам ташкил этилиши мумкин. Шунингдек суғурта ташкилоти масъулияти 
чекланган ҳамда қўшимча масъулиятли жамият шаклида ҳам ташкил 
этилади. 
Масъулияти чекланган жамият деганда бир ёки бир неча шахс 
томонидан таъсис этилган, устав фонди таъсис ҳужжатлари билан 
белгиланган миқдорларда улушларга бўлинган хўжалик жамияти 
тушунилади. Бу ҳақда Ўзбекистон Республикасининг «Масъулияти 
чекланган ҳамда қўшимча масъулиятли жамиятлар тўғрисида»ги 
Қонунининг 3-моддасида алоҳида қайд этилган. Масъулияти чекланган 

---

47 
жамиятнинг иштирокчилари унинг мажбуриятлари бўйича жавобгар 
бўлмайдилар ва жамият фаолияти билан боғлиқ зарарлар учун ўзлари 
қўшган ҳиссалар қиймати доирасида жавобгар бўладилар. 
Биз юқорида суғурта ташкилоти қўшимча масъулиятли жамият 
шаклида ҳам барпо этилиши мумкин, деб таъкидлаган эдик. Бир ёки бир 
неча шахс томонидан таъсис этилган, устав фонди таъсис ҳужжатлари 
билан белгиланган миқдорлардаги улушларга бўлинган хўжалик жамияти 
қўшимча масъулиятли жамият ҳисобланади. 
Юридик ва жисмоний шахслар масъулияти чекланган жамият 
шаклида тузилган суғурта ташкилотининг иштирокчилари бўлади. Давлат 
ҳокимияти ва бошқарув органларининг мансабдор шахслари масъулияти 
чекланган жамиятнинг иштирокчилари бўлиши мумкин эмас. Таъкидлаш 
жоизки, масъулияти чекланган жамият шаклида ташкил этилган суғурта 
ташкилоти иштирокчиларининг сони эллик кишидан ошмаслиги лозим.