Mustaqil ishi “telekommunikatsiya texnologiyalar va kasb ta’limi” fakulteti “telekomunikatsiya texnologiyalari”

---

MUSTAQIL ISHI 
 “TELEKOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALAR
 
VA KASB TA’LIMI”
FAKULTETI
 
“TELEKOMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI” 
YO’NALISHI
631-20 GURUH TALABASI 
KOMPYUTER ARXITEKTURASI 
 
FANIDAN TAYYORLAGAN
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT 
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI 
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI 
MUHAMMAD AL-XORAZMIY 
NOMIDAGI 
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 
UNIVERSITETI FARG’ONA FILIALI 
ABDUHOLIQOV BAHODIR
Raxmatova.G

---







REJA : 

1.
Kompyuter nima?

2. Super kompyuterlar va ularning xususiyatlari

3.
Dasturchilik uchun mo`ljallangan kompyuterlar 

1
.Kompyuter – 
inglizcha so‘z bo‘lib, u hisoblovchi demakdir. Garchand u hozirda 
hisoblovchi bo‘lmasada, matnlar, tovush, video va boshqa ma‘lumotlar ustida ham 
amallar bajaradi. Shunga qaramasdan hozirda uning eski nomi – Kompyuter saqlangan. 
Uning asosiy vazifasi turli ma‘lumotlarni qayta ishlashdan ibora. Avvalo shuni aytish 
lozimki, ko‘pchilik tushunchasida go‘yoki biz kundalikda foydalaniladigan faqat SHK 
bor xolos. Bunga albatta sabablar ko‘p. Shulardan biri hozirgi zamon SHK lari ilgari 
universal deb hisoblangan Kompyuterlardan tezligi va xotira hajmi jihatidan ancha oshib 
ketgan bo‘lsada, ikkinchi tomondan ko‘p masalalarni yechish uchun bu Kompyuterlar 
foydalanuvchilarni qanoatlantirishidadir.

Hozirgi Kompyuter termini ko‘p uchrasada, shu bilan birga EHM (Elektron Hisoblash 
mashinalari), HM (hisoblash
 
mashinalari) terminlari ham hayotda ko‘p ishlatilib 
turiladi. Ammo biz soddalik uchun faqat Kompyuter terminidan foydalanamiz. 
Kompyuterlarning amalda turli xillari mavjud:
Turli soxalar uchun mo‘ljallangan super 
kompyuterlar va kompyuter tizimlari. 

---


21-asr boshlarida dunyoda o
ʻ
nlab mln. shaxsiy K.lar, 1 mln.ga yaqin EHM (shu jumladan, 
bir necha o
ʻ
n superEHM) bo
ʻ
lgan. K.lar masalalarni yechishda foydalaniladigan 
komponentlar (tarkibiy qismlar) tarkibi va tavsifi jihatdan bir-biridan farq qiladi. 
Murakkab masalalarni yechishda kuchli qurilmalar o
ʻ
rnatilgan K.dan, xujjatlarni 
bosishda harf bosish qurilmasi bo
ʻ
lgan K.dan foydalaniladi. Istalgan K. tizimlar bloki, 
monitor va klaviaturadan iborat bo
ʻ
ladi. Kerak bo
ʻ
lganda bulardan tashqari boshqa 
qurilmalar ham ulanadi. Tizimlar bloki da K.ning ishlashi uchun zarur muhim qismlar 
(diskni yuritkich, vinchester — qattiq disk, mantiqiy amallarni bajaruvchi 
mikrosxemalar) bo
ʻ
lib, unga qolgan qurilmalar ulanadi. Monitor {displey) matn va turli 
tasvir kurinishidagi axborotlarni ekranda aks ettiradi. Klaviatura K.ga buyruq va turli 
axborotlarni kiritadi.

---


. Protsessor K.ning asosiy qurilmasi bo
ʻ
lib, axborotlarga ishlov beradi, ya
ʼ
ni 
hisoblash amallari, solishtirish va uzatish kabi arifmetikmantiqiy amallarni 
bajaradi. Bu qurilma bajaradigan amallar dasturlar orqali belgilanadi. Xotira 
qurilmasi axborotlarga ishlov berish vaqtida uni saqlash uchun xizmat qiladi. 
Foydalanayotgan dasturlar ichki xotirada, uzoq, muddat saqlanadigan 
axborotlar tashqi xotira (disketalar)da saqlanadi. Ichki va tashqi xotiralarda 
axborot almashinuvi kiritish-ch iqarish qurilmalari yordamida amalga 
oshiriladi. 

---

K. o
ʻ
yinlari ham keng tarqalgan. Ularning mingdan ortiq xili 
mavjud; ular yordamida ko
ʻ
p narsalarni amaliy bilib olish va amaliy 
tajribalarni orttirish mumkin (qarang Kompyuter o
ʻ
yinlari). K.ning 
universalligi axborotni aniq maqsad yo
ʻ
lida qayta ishlay olishiga, 
inson faoliyatining turli sohalarida ishlab chiqarishni tubdan 
o
ʻ
zgartirishga, kishilarning ishini osonlashtirishga imkon beradi. 
Ob-havoni oldindan aytib berishda meteostansiyalar va sun
ʼ
iy 
yo
ʻ
ldoshlardan keladigan axborotlarni yig
ʻ
ib va tahlil qilib, juda 
katta hisoblash ishlarini bajaradi va inson uchun qulay bo
ʻ
lgan 
shaklda ifodalaydi (qarang Intranet, Internet, Kompyuter 
tarmog
ʻ
i). 

---


Superkompyuterlar tarixi:
 

Ehtimol, birinchi 
superkompyuterlardan biri yoki 
tarixchilar buni shunday 
tasniflaganlaridek, 60-yillarda 
qurilgan mashina bo'lishi 
mumkin.