А. Ш. Бекмуродов, Я. К. Карриева, И. У. Нематов, Д.Ҳ. Набиев, Н. Т. Каттаев

Молиявий деривативлар
– бозор нархига эга бўлиб, унинг соҳибига 
бирламчи қимматли қоғозларни сотиш ёки сотиб олиш ҳуқуқини беради. 
Буларга опционлар, фьючерслар, варрантлар, своплар киради. 
Нота (қарз мажбурияти)
- қисқа муддатли (3-6 ой) пулли дастак бўлиб, 
банк билан келишув асосида қарз олувчининг ўз номига чиқарилади, бозорда 
жойлаштирилиши кафолатланади ва сотилмаган ноталар сотиб олинади, резерв 
кредитлар билан таъминланади. Кенг тарқалган ноталар – Евроноталардир. 
Портфель инвестициясининг бевосита инвестициялардан афзаллик томони 
шундаки, улар тугатилиш вақтида қимматли қоғозлар тезда нақд валютага 
алмаштириб олиниши мумкин. Портфель инвестицияларнинг амалга 
оширилишининг асосий сабаби – таваккалчилик даражасини ҳисобга олган 
ҳолда хорижий инвестор ўз маблағларини хорижда максимал фойда келтирувчи 
қимматли қоғозларга жойлаштириши мумкин. Маълум бир маънода портфель 
инвестицияси пулни инфляция ва спекуляция йўли билан фойда кўришдан 
сақлаш воситаси сифатида қаралади. Бунда инвестиция қилинаётган соҳа ҳам, 
қимматли қоғоз тури ҳам ҳеч қандай аҳамиятга эга эмас, у устама курс ўсишига 
қараб исталган фойдани бериши керак бўлади. 
Қуйида портфель ва бевосита инвестициялар ўртасидаги фарқ жадвал 
кўринишида (2.3.1-жадвал) яққол тасвирлаб берилган. Жадвалда портфель ва 
бевосита инвестицияларни капитал чиқариш мақсади, мақсадга эришиш 
йуллари, мақсадга эришиш усуллари, даромад шакллари каби белгилари 
келтирилган. 
 
 
2.3.1.-Жадвал 
 
Бевосита ва портфель инвестициялар ўртасидаги фарқлар. 
Белгилар 
Бевосита инвестициялар 
Портфель инвестициялар 

---

34 
Капитал 
чиқаришдан 
асосий мақсад 
Хорижий фирма устидан 
назорат ўрнатиш 
Юқори фойда олиш