Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари шаҳарсозлик

Хавфли геологик жараёнлардан 
ҳимоя қилиш 
 
292. Барча турдаги қурилишлар 
учун антисейсмик тадбирларни ҚМҚ 
2.01.03-96 «Сейсмик район-ларда 
қурилиш» га мувофиқ ишлаб чиқиш 
лозим. 
Аҳоли 
пунктларининг 
бош 
режаларини ишлаб чиқишда Ўзбе-
кистон Республикаси Фанлар Акаде-
миясининг Сейсмология институти 
томонидан ишлаб чиқилган микро-
сейсморайонлаштириш хариталари-
га ва Давархитектқурилиш қўмитаси 
томонидан тасдиқланган “Шаҳарсоз-
лик, режалаштириш ва жойлаш-
тириш учун Ўзбекистон Респуб-
ликаси ҳудудини тупроқ шароит-
ларига кўра районлаштириш схе-
маси”га амал қилиш лозим. 
293. Сейсмик даража ижобий 
ўсишини келтириб чиқарувчи омил-
лар (геодинамик жараёнлар, сув 
босиши, сизот сувларининг аста-
секин нураши ва бошқалар) сабабли 
мураккаблашган ҳудудлар қурилиш-
дан чиқарилиши керак, ҳудудий 
захиралар танг бўлган ҳолда бу 
омиллар тегишли тадбирларни амал-
га ошириш орқали нейтралланиши 
лозим. 
294. Қирғоқлари эрозия жараён-
лари (ўпирилиш, жарликлар ҳосил 
бўлиши) кучайган очиқ сув оқимлари 
бўйича қирғоқларни мустаҳкамлаш 
тадбирлари ҳудуддан функционал 
фойдаланиш билан узвий боғланиши 
лозим. 
Сарфлари 
фақат 
жала 
сувлардан ташкил топадиган очиқ 
сув оқимларининг туби бўйлаб қувур 
ва дренаж ҳандақларини ўрнатиб 
қисман ёки бутунлай ер билан 
тўлдиришга, 
ҳудуддан 
кўкаламзорлаштириш, кўп поғонали 
транспорт иншоотлари, коммунал 
қурилмалар, савдо дўконлари барпо 
этишга рухсат этилади. 
295. Қирғоқни муҳофаза қилиш 
тадбирларини 
лойиҳалаштириш 
ҚМҚ 
2.06.01-97 
“Гидротехник 
иншоотлар. Асосий лойиҳалаш қои-
далари», ҚМҚ 2.06.04-97 «Гидро-
техник иншоотларга тушадиган юк 
оғирлиги ва таъсирлар (тўлқин, муз, 
кемалар таъсири)»га биноан амалга 
оширилиши лозим. 
296. Сел хавфи бор ҳудудларда 
селдан ҳимоя тадбирлари аҳоли 
пунктлари бош режаларини ишлаб 
чиқишда сел оқимларидан сақланиш 
минтақавий схемалари билан узвий 
боғлиқ ҳолда кўзда тутилиши зарур. 
Иқтисодий асослашда умумий 
тусдаги тадбирлар (селга қарши 
тўғонлар қуриш, сой ва сувсиз 
сойликларда қўшимча сиғимлар 
яратиш, сел оқимларини ҳосил 
қиладиган 
ҳудудни 
дарахтзорга 
айлантириш), ҳамда муайян аҳоли 
пунктини ҳимоя қилишдан иборат 
хусусий чоралар (очиқ сув оқим-
ларини кенгайтириш, аҳоли пункти-
нинг юқори томонидаги ҳудудни 
марзалар билан ўраб мустаҳкамлаш, 
очиқ сув оқимларида селга қарши 
дамбалар қуриш) қабул қилиниши 
мумкин 
297. Дарёнинг 
қуйи поғона-
ларида жойлашган аҳоли пункт-
ларини тошқин сувлар босишидан 

---

ШНК 2.07.01-03 125-бет 
ҳимоя қилиш ҳудудни сизот сувлари 
даражасидан камида 0,5 метрга кўта-
рилгунча ер билан ёки ўтириндидан 
тўлдириш, ёки ҚМҚ 2.06.05-98 
«Тупроқ материалларидан барпо 
этиладиган дамбалар» ва ҚМҚ 
2.06.01-97 «Гидротехник иншоотлар. 
Асосий лойиҳалаш қоидалари»га 
мувофиқ дамбалар қуришни кўзда 
тутиш лозим. 
298. Тошқин сувларининг ҳисоб 
горизонти сифатида қурилиб бўлган 
ёки 
қурилиши 
мўлжалланган 
ҳудудлар учун - сувнинг 100 йилда 
бир марта такрорланувчи энг юқори 
даражаси ва парк ва текислик иншо-
отлари ҳудудлари учун 10 йилда 
такрорланувчи 
юқори 
даражаси 
қабул қилинади. 
299. Чўкувчанликка 
қарши 
тадбирлар 
муҳандислик-геологик 
туманлаштириш харитасига асосан 
тупроқлар 
чўкувчанлик 
турини 
ҳисобга олган ҳолда белгиланади.