Mamleketlik universiteti jumanov m. A

tarqahwshilaidm
sanin ham kesellik tarqahp ketiwin azaytiradi, 
yagniy sanitariyaliq waziypasin atqaradi.
6. Kommensalizm. 
Unamli tiirdegi oz-ara tasirdin eh 
apiwayi tipi. Organizmlerdin biri qanday da payda korip bul 
jagday ekinshi organizm ushm onsha ziyan keltirmese - 
kommensalizm tiirindegi baylams kelip shigadi. Maselen, 
osimliklerdin epifit omir stiriwi, iri sut emiziwshi haywanlar 
tarepinen arnawli ilesiwshi osimliklerge iye bolgan miywe ham 
tuqunlardm tarqaliwi, akula terisine jabisip alip onnan qalgan aziq 
qaldiqlan menen aziqlamp omir suriwshi prilipala baligi.
7. Mutualizm. 
Organizmler arasmdagi baylamslar har eki 
organizm ushm payda keltirse - mutualistik miinasibetler kelip 
shigadi. Har eki organizm ushm paydali esaplangan bunday oz- 
ara miinasibetler simbiozliq miinasibetler dep qaraladi. Misali: 
lishayniklar denesindegi suw otlar menen zamamqlardi, sobiqli
269

---

osimlikler tamirmda jasawshi tuynek bakteriyalardi, gulli 
osimlikler ham zamarnq gifalarimn birgeliktegi tirishiligi 
siyaqlilardi aliw miimkin.
Haywanlar aleminde bolsa mollyuska baqanshagina kirip, 
ishinde jasawshi qisqishbaqam, qummsqa inine kirip jasawshi 
ayinm qomzlardi, quminsqa ham osimlik biytlerin aliw mumkin. 
Haywanlar ham 
osimlikler arasmda bolsa haywanlardin 
osimliklerdi shanlandmwda qatnasiwi ham miywe ham de 
tuqimlardi tarqatiwi siyaqhlar kiredi.
8. Antibioz. Bunda bir organizm ajiratqan zaharli zatlardm 
ekinshi organizmge tasir etiwi tiisiniledi. Maselen, bakteriya 
zamamqlardih tiirli 
antibiotikahq zatlardi, gulli osimliklerdin 
bolsa gaz siyaqli ham suyiq haldagi antibiotikahq zatlardi 
ajiratiwm aytiw mumkin. Bul zatlar tasirinde osiw toqtaydi. 
Bakteriyalardi qiratugm bunday zatlar fitoncidler dep ataladi.