M. L. Tursunxodjayev Tashkent davlat texnika universiteli

Ombor x o ‘ja]igida:
• moddiy oqimlarning harakati ustidan hisob-kitob va nazoratni 
avtomatlashtirish;
• moddiy zaxiralarni ro‘yxatga olish (inventarizatsiya) jarayo- 
nini avtomatlashtirish;
• moddiy va axborot oqimlari bilan o ‘tkaziladigan operatsiyalar 
vaqtini qisqartirish.
Savdoda:
• moddiy oqim hisob-kitobining yagona tizimini yaratish;
• buyurtm a olishni avtomatlashtirish va tovarlarni ro'yxatga 
olish (inventarizatsiya);
• xaridorlarga xizmat ko‘rsatish vaqtini qisqartirish.
Hozirgi zamonda shtrix-kodlar nafaqat iste’mol mahsulotlarini
identifikatsiyalash usuli, balki ko'pchilik korxonalaming boshqaruv 
tizim i elem entiga aylanib qoldi. Shtrix-kodlarni q o ‘llashning 
maqsadga muvofiqligini ishlab chiqaruvehidan iste’molchigacha 
bo‘lgan butun zanjir bo ‘ylab kuzatish mumkin:
• ishlab chiqaruvchilar shtrix-kodlar yordam ida inventari­
zatsiya, hisob-kitob, tovar yuklab jo‘natish jarayonlarini, 
om bor xo‘jaligini boshqarishni yaxshilash, buyurtm a olib 
tovar jo ‘natishni yaxshilash;
• eksport qiluvchilarning tovarlarni qiyin tarjima qilinadigan 
nom lari xususidagi m uam m olari yechiladi. Shtrix-kodlar 
yordamida ham m a «bir xil tilda» gaplashadi;
• ulgurji savdosi sh trix -k o d lar va kom p y u ter yordam ida 
jarayonning har bir bosqichidan xabardor bo ‘lib turadi — 
buyurtm a olgandan boshlab to j o ‘natib hisob-varaqdan 
ko‘chirm a olguncha;
• chakana zavdoda kassalarni o'tkazish imkoniyati ko‘payib, 
avtomat tarzda mahsulot zaxiralari hisobga olinib, buxgalteriya 
jarayonlari tezlashadi;
161

---

• xaridor sotib olish payti talay vaqt iqtisod qilinishi mumkin. 
H isob-kitoblar sam arali b o ‘ladi, chunki chekda h ar bir 
tovarning bahosi ham ko‘rsatiladi.
Nazorat uchun savollar
1. Axborot logistikasi tushunchasini izohlah bering.
2. Axborot jarayoni qanday funksiyalami bajaradi?
3. Axborot tizimining strukturasiga nimalar kiradi?
4. Logistika axborot tizimlari turlanning afzalligi va kamchiliklarini tushuntirib
bering.
5. Axborot infratuzilmasiga nimalar kiradi, izohlab bering.
6. Ishlab chiqarish va sotuvning asosiy axborot vazifalari nimalardan iborat
va qo ‘Uanishi bilan bog'liq holatlarini izohlab bering.
7 
Nazorat raqami hisoblash algoritmining qollanish shart-sharoitlarini
tushuntirib bering.
8. Shtrix-kodlardan foydalanish sohalarini keltiring.

---