Book · October 021 citations reads 555 authors

Ildiz chirish yoki qora son kasalligini – Rhizoctonia solani 
zamburug‘i qo‘zg‘atadi. Kasallik bilan pomidorning ko‘chatlari 
kasallanadi. Issiqxona va parniklardagi kasallangan ko‘chatlarning 
ildiz bo‘g‘zida qoramtir dog‘ hosil bo‘lib, to‘qimasi yumshab qoladi. 
Ayrim paytlarda ildiz bo‘g‘zi sirtida kul rangli yoki qo‘ng‘ir rangli 
g‘ubor hosil bo‘ladi. Kasallik qo‘zg‘atuvchi zamburug‘ mitseliy 
holatida zararlangan o‘simlik qoldiqlarida va tuproqda qishlaydi. 
Bakteriyali rak
 
kasalligini 
Corynebacterium michiganense 
bakteriyasi qo‘zg‘atadi. Kasallik ikki xil shaklda namoyon bo‘ladi. 

---

87 
69-rasm.
 
Pomidorning bakteriyali rak kaslligida poyaning 
zararlanishi. 
 
Birinchi shaklida kasallik belgilari ko‘chat ekilgandan so‘ng 
2 haftadan keyin namoyon bo‘ladi. Bunda bakteriya taʻsirida 
o‘simlikning o‘tkazuvchi to‘qimalari zararlanishi natijasida pomidor 
bargi va shoxlari so‘liydi. 
Bunda o‘simlikning poyasini ko‘ndalang qilib kesilganda 
o‘tkazuvchi to‘qimalarni qo‘ng‘ir tusga kirganligini ko‘rish mumkin. 
Bunday zararlangan o‘simlik butunlay so‘lib qoladi. Ikkinchi 
shakldagi zararlanishda pomidor shoxlarida, barglarda, meva va 
meva bandida botiq yarachalar hosil bo‘ladi. 
Zararlangan o‘simlik poyasida va meva bandida uzunchoq qo‘ng‘ir 
chiziqchalar hosil bo‘ladi. Kasallik rivojlana borgan sari yarachalar 
o‘rnida yoriqlar hosil bo‘ladi va shu yoriqlardan bakteriya sporalari 
tashqariga tarqaladi. Meva bandida hosil bo‘lgan yoriqlardan 
o‘tkazuvchi to‘qima naylari orqali bakteriya pomidor mevasini 
zararlashi mumkin. 
Strik
.
Kasallik qo‘zg‘atuvchisi – 
Nicotiana
virus 
- virusi. Bu 
kasallik bilan pomidorning butun yer ustki aʻzolari zararlanadi. 
Zararlangan barglarida qizg‘ish-qo‘ng‘ir tusli, mayda, har-xil 
shakldagi dog‘lar hosil bo‘ladi. Kasallik kuchayishi bilan barglar o‘z 
elastiklik holatini yuqotib sekin-asta quriydi. 

---

88
Poyasida va shoxlarida esa yo‘l-yo‘l qo‘ng‘ir tusli dog‘lar 
hosil bo‘ladi. Zararlangan poya va shoxlar tez sinuvchan bo‘lib 
qoladi. 
70-rasm.