|
2.4. Seminarların təşkili və keçirilməsinin metodik
xüsusiyyətləri
Kafedraların müəllimləri tədris ilinin əvvəlində tələbələri
dərslərin fəal formalarına, o cümlədən seminarlara vaxtında ha-
zırlamaq üçün metodiki materiallarla təmin etməlidirlər. Se-
minarın mövzusu ilə bağlı mühazirələr zamanı tələbələr se-
minara hazırlıq zamanı öyrənilməli olanlara (yeni rəsmi sənəd-
lər, dövri mətbuatda dərc olunmuş məqalələr, yeni çap olunmuş
monoqrafiyalar və s.) diqqət yetirməlidirlər.
Seminara hazırlıq planı:
1. Seminarın mövzusu üzrə kurrikulumun tələblərinin
öyrənilməsi;
2. Seminarın məqsəd və vəzifələrinin müəyyən edilməsi,
seminar üçün sistemli materialın seçilməsi;
3. Seminar planının hazırlanması;
4. Seminarın əsas problemlərinin həlli üçün müxtəlif
variantların işlənib hazırlanması;
5. Bu mövzuda tələbələrə tövsiyə olunan ədəbiyyat
seçimi;
6. Seminara hazırlıq zamanı müstəqil işin təşkili üzrə
tələbələrə tövsiyələrin hazırlanması (ədəbiyyatın öyrənilməsi,
fərdi və qrup hesabatlarının hazırlanması, fərdi məsələlər üzrə
təqdimatı);
Taleh Xəlilov, Natiq Məlikov. Ali məktəblərdə mühazirə və seminar məşğələlərinin
təşkili və keçirilməsi yolları
96
7. Seminarın müfəssəl konspektinin yazılması, plan
bəndlərinin zamanla bölüşdürülməsi;
8. Seminarın giriş və yekun hissələrinin modelləş-
dirilməsi. Seminarların planları, onların mövzuları, tövsiyə
olunan ədəbiyyat, onun öyrənilməsinin məqsəd və vəzifələri
müəllim tərəfindən giriş dərslərində və ya bu fən üzrə təlimat-
larda bildirilir (65).
Mövzunu öyrənməyə başlamazdan əvvəl seminar pla-
nının əsas məsələlərini şərh etmək lazımdır. Müəllimin bu cür
yanaşması tələbələrə hər bir sual üçün lazımi materialı tez bir
zamanda tapmağa kömək edir.
Seminara hazırlaşarkən, ilk növbədə, tələbələrə mühazirə
proqramındakı səhifələri, dərslik və dərsliklərin bölmələrini
göstərmək lazımdır ki, onlar mövzunun tədrisdəki yeri və əhə-
miyyəti haqqında ümumi təsəvvür əldə etsinlər. kurs. Sonra on-
ları əlavə ədəbiyyatla işləməyə, tövsiyə olunan mənbələr üzə-
rində qeydlər aparmağa həvəsləndirmək lazımdır.
Şagirdlərdə mənbələri müqayisə etmək, öyrənilən ma-
terial üzərində düşünmək bacarığını inkişaf etdirmək vacibdir.
Seminarın hazırlıq mərhələsində bir sıra tələbələrə tapşı-
rıq verilə bilər - inşalar hazırlamaq və referatlar təqdim etmək,
sonra isə müəllim qrupa təqdim olunacaq sualları müəyyən-
ləşdirir.
Seminarın canlanmasına təkcə problemli situasiyalar de-
yil, həm də onun makrostrukturuna oyun texnikalarının daxil
edilməsi öz töhfəsini verir ki, bu da onun aktivləşməsi, idrak və
tərbiyə potensialının artırılması deməkdir. Bu məqsədlə se-
minarda testlərdən istifadə etmək qanunauyğundur.
Taleh Xəlilov, Natiq Məlikov. Ali məktəblərdə mühazirə və seminar məşğələlərinin
təşkili və keçirilməsi yolları
97
Testlərin köməyi ilə siz kursun gələcək mövzularını elan
etməyə davam edə bilərsiniz.
Seminarda səhvlərin təhlili müəllimə seminarın həm
məzmununu, həm də metodiki hissələrini daha da təkmilləş-
dirmək, öz mövzularını hazırlamaq üçün material verir.
Seminarların vəzifələrindən biri də yuxarıda qeyd olun-
duğu kimi tələbələr tərəfindən əsas anlayışların mənimsənilmə-
sidir. Yazı və şifahi konseptual diktələr onların mənimsənil-
məsində çox səmərəlidir. Onların müxtəlif növlərindən istifadə
etməlisiniz: ekspress sorğu, sorğu-inversiya, imla-şəxsiyyət,
diktə-müqayisə, imla-test, birləşmiş konseptual diktə.
Ekspress sorğu bu anlayışların aşkarlanması üçün tək-
lifdir. Sorğu-inversiya, terminin mənasını izah etmə vəzifəsin-
dən fərqli olaraq, sual vermək təklifi. Bu texnika termini
“tanımağa” kömək etməklə yanaşı, onu şagirdin aktiv lüğətinə
daxil edir.
Diktasiya-şəxsiyyət alimlərin adları haqqındakı bilikləri
onların təlimləri ilə bağlı möhkəmləndirir.
Diktasiya-müqayisə tədris materialının müqayisəli və
müqayisəli təhlilinə imkan verir.
Diktasiya-müqayisə və imla-şəxsiyyət metodologiyası
çərçivəsində tədris mətnləri də nəzərdən keçirilə bilər.
Şagirdin erudisiyası birləşmiş konseptual diktədən isti-
fadə edərkən ən tam şəkildə ortaya çıxır.
Konseptual aparata sahib olmaq fənni mənimsəmək üçün
zəruri şərtdir.
Seminarların üç struktur hissəsi var: ilkin (dərsə hazırlıq),
seminarın özü (mövzunun qrupda müzakirəsi) və yekun hissə
Do'stlaringiz bilan baham: |
