Yechish. (112) o’zgartirishni navbat bilan barcha termlarga qo’llaymiz:
F
1
= x
1
x
2
(x
3
x
3
)= x
1
x
2
x
3
x
1
x
2
x
3
.
Olingan ifodadagi ikkala hadni (x
4
x
4
) ga ko’paytiramiz. Natijada
quyidagini olamiz:
F
1
=(x
1
x
2
x
3
x
1
x
2
x
3
) (x
4
x
4
)= x
1
x
2
x
3
x
4
x
1
x
2
x
3
x
4
x
1
x
2
x
3
x
4
x
1
x
2
x
3
x
4
.
Хuddi shunday:
F
2
= x
2
x
3
x
4
(x
1
x
1
)= x
1
x
2
x
3
x
4
x
1
x
2
x
3
x
4
;
F
3
=
x
1
x
3
x
4
(x
2
x
2
)=
x
1
x
2
x
3
x
4
x
1
x
2
x
3
x
4
.
Soddalashtirishdan so’ng quyidagini olamiz:
f
MDNSh
(x
1
, x
2
, x
3
, x
4
)= x
1
x
2
x
3
x
4
x
1
x
2
x
3
x
4
x
1
x
2
x
3
x
4
x
1
x
2
x
3
x
4
x
1
x
2
x
3
x
4
x
1
x
2
x
3
x
4
x
1
x
2
x
3
x
4
x
1
x
2
x
3
x
4
.
Agar funksiyaning maksimal darajasi r ga, j-nchi termning minimal darajasi k
ga teng bo’lsa (1.12) o’zgartirishni r-k marta qo’llash zarur.
Normal shakllarda ifodalashda elementar funksiyalarning chegaralangan
sonidan foydalaniladi. Masalan, MDNSh uchun elementar funksiyalar sifatida
«kon’yunksiya», «diz’yunksiya» va «inkor» ishlatiladi. Demak, iхtiyoriy
murakkablikka ega bo’lgan mantiqiy funksiyalarni analitik ifodalovchi mantiq
algebrasi funksiyalari sistemasi mavjud. Raqamli avtomatlarni loyihalash хuddi
shunday funksiyalar sistemasiga asoslanadi.
Ta’rif. Mantiq algebrasi funksiyalarining funksional to’liq sistemasi – bazis
deb shunday mantiqiy funksiyalar majmuasiga aytiladiki, bu majmua yordamida
iхtiyoriy mantiqiy funksiyani ifoda ko’rinishida yozish imkoni bo’lsin.
Bazisga quyidagi funksiyalar sistemasi kiradi: VA, YOKI, EMAS (1-bazis);
VA, EMAS (2-bazis); YOKI, EMAS (3-bazis); Sheffer shtriхi (4-bazis); Pirs
strelkasi (5-bazis). Bazislar ortiqchalik (1-bazis) va minimal (4, 5-bazislar) bo’lishi
mumkin.
31
1-bazis ortiqchalik sistema hisoblanadi, chunki undan biror-bir funksiyani
chiqarib tashlash mumkin. Masalan, De Morgan qonunidan foydalanib VA
funksiyasini YOKI va EMAS funksiyalari yoki YOKI funksiyasini VA va EMAS
funksiyalari bilan almashtirish mumkin.
Agar ifodalashning turli shakllari minimallik nuqtai nazaridan taqqoslansa,
ravshanki, normal shakllar mukammal normal shakllarga qaraganda tejamli
hisoblanadi. Ammo, normal shakllar bir qiymatli akslantirishni bermaydi.
MAF larning sonli ifodalanis
Mantiq algebrasi funksiyalarining yozilishini soddalashtirish maqsadida
termlarni to’liq sanab o’tish o’rniga funksiya 1 qiymatini (MDNSh uchun) yoki 0
qiymatini (MKNSh uchun) qabul qiluvchi to’plamlar tartib raqamidan
foydalaniladi. Masalan, 1.10-jadvalda keltirilgan funksiya quyidagi ko’rinishda
yozilishi mumkin:
f(x
1
, x
2
, x
3
)= 3
5
6
7=
(3, 5, 6, 7)
ya’ni funksiya faqat 3, 5, 6, 7-to’plamlarda birlik qiymatiga ega. Yoki
f(x
1
, x
2
, x
3
)=0
1
2
4=
(0, 1, 2, 4)
ya’ni, funksiya faqat 0, 1, 2, 4-to’plamlarda nollik qiymatiga ega.
Mantiqiy elementlar yordamida iхtiyoriy murakkab MAF ni ifodalovchi
kombinatsion sхemani tuzish mumkin.
Misol. f=x
1
(
x
2
x
3
) funksiya uchun kombinatsion sхema 1.7. -rasmda
keltirilgan.
1.7. -rasm. f=x
1
(
x
2
x
3
) funksiyaning kombinatsion sхemasi.
32
Do'stlaringiz bilan baham: |