Диссертация илмий раҳбар и ф. д., проф Маликов Т. С. Тошкент 2018 2


-расм. Ўзбекистон Республикаси бюджет тузилмаси



Download 1,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/40
Sana22.02.2022
Hajmi1,16 Mb.
#91739
TuriДиссертация
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   40
Bog'liq
Ollokulova F

2.1-расм. Ўзбекистон Республикаси бюджет тузилмаси
12
 
Давлат бюджети даромадларининг иқтисодий мазмуни ёритадиган 
бўлсак, Давлат бюджетининг даромадлари
13
мамлакат ялпи ички (миллий) 
маҳсулотини тақсимлаш ва қайта тақсимлаш умумий жараёнининг 
элементларидан бири бўлиб, улар оралиқ (транзит) характерга эга. Улар
юридик ва жисмоний шахсларга тегишли бўлган даромадлар ва 
жамғармаларнинг бир қисмини бюджетга ўтказилиши натижасида вужудга 
келади. 
Бюджет 
даромадларининг 
моддий-буюмлашган 
мазмунини 
давлатнинг ихтиёрига бориб тушган пул маблағлари ташкил этади. Бу 
молиявий (бюджет) категориянинг намоён бўлиш шакли бюджетга 
11
Ваҳобов А.В., Маликов Т.С. Молия. – Т: «Шарқ», 2010 й., 455- бет. 
12
Ўзбекистон Республикасида бюджет тизими ва жараёни [Mатн] : ўқув қўлланма / - О. Ғайбуллаев, У. Ўроқов. - 
Тошкент: Baktria press, 2015. — 168 б. 
13
Бу ерда “Давлат бюджетининг даромадлари” ибораси бюджетга ундирилаётган солиқлар, тўловлар, божлар, 
ажратмалар ва бошқа барча даромадларни ўз ичига олади. 
Ўзбекистон 
Республикаси бюджет 
тузилмаси 
Давлат бюджети 
Давлат мақсадли 
жамғармалари 
Бюджет ташкилотларининг 
бюджетдан ташқари 
жамғармалари 


32 
борибтушувчи турли солиқлар, тўловлар, йиғимлар, божлар ва 
ажратмалардан иборат. 
Давлат бюджетининг даромадлари ўзларининг манбалари, ижтимоий-
иқтисодий характери, мулкчилик шакли, солиқ ва тўловларнинг тури, 
маблағларнинг тушиш шакли ва уларни бюджетга ундириш методларига 
мувофиқ классификация қилиниши мумкин. 
Энг аввало, Давлат бюджетининг даромадлари ўзларининг манбаларига 
кўра қуйидаги уч гуруҳга бўлинади: 

солиқли даромадлар; 

носолиқли даромадлар; 

тикланмайдиган (қайтарилмайдиган) тарзда ўтказиладиган пул 
маблағлари. 
Бюджетнинг солиқли даромадлари таркиби мамлакат солиқ 
қонунчилигига мувофиқ умумдавлат солиқлари ва йиғимлари, маҳаллий 
солиқлар ва йиғимлар, божхона божлари, бож йиғимлари ва бошқа бож 
тўловлари, давлат божи, пеня ва жарималардан иборат.
Носолиқли даромадлар таркибига қуйидагилар киради: 

давлат мулкидан фойдаланишдан олинган даромадлар (солиқлар ва 
йиғимлар тўғрисидаги қонунчиликка мувофиқ тўланган солиқ ва 
йиғимлардан сўнг); 

бюджет ташкилотлари томонидан кўрсатилган ҳақли (тўловли) 
хизматлардан келган даромадлар (солиқлар ва йиғимлар тўғрисидаги 
қонунчиликка мувофиқ тўланган солиқ ва йиғимлардан сўнг); 

фуқаролик-ҳуқуқий, маъмурий ва жиноий чораларни қўллаш 
натижасида 
олинган 
маблағлар, 
жумладан, 
жарималар, 
конфискациялар, компенсациялар ва давлат субъектларига етказилган 
зарарларни тиклаш бўйича олинган маблағлар ва мажбурий 
ундирилган бошқа маблағлар; 

молиявий ёрдам кўринишидаги даромадлар (бюджет ссудалари ва 
бюджет кредитларидан ташқари); 


33 

бошқа носолиқли даромадлар. 
Бюджет даромадларининг таркибига тушумларнинг қуйидаги
кўринишлари ҳисобга олиниши мумкин: 

давлат мулкини вақтинчалик фойдаланишга бериш натижасида ижара 
ҳақи ёки бошқа кўринишда олинадиган маблағлар; 

кредит муассасаларидаги ҳисоб варақларида бюджет маблағларининг 
қолдиғи бўйича фоизлар кўринишида олинадиган маблағлар; 

давлат мулкига тегишли бўлган мол-мулкни гаровга ёки ишончли 
бошқарувга беришдан олинадиган маблағлар; 

қайтариш ва ҳақ олиш асосида бошқа бюджетларга, хорижий 
давлатларга ёки бошқа юридик шахсларга берилган бюджет 
маблағларидан фойдаланганлик учун ҳақ; 

давлатга қисман тегишли бўлган хўжалик жамиятлари устав 
капиталининг ҳиссасига ёки акциялар бўйича дивидентларга тўғри 
келадиган фойда кўринишидаги даромадлар; 

давлат унитар корхоналари фойдасининг бир қисми (солиқлар ва 
йиғимлар тўғрисидаги қонунчиликка мувофиқ тўланган солиқ ва 
йиғимлардан сўнг); 

давлатга тегишли бўлган мол-мулкдан фойдаланиш натижасида 
олинадиган қонунчиликда кўзда тутилган бошқа даромадлар. 
Бюджетнинг даромадлар қисмини тўлдиришнинг манбаларидан бири 
бюджет тизимида бошқа даражада турган бюджетдан дотациялар, 
субвенциялар ва субсидиялар ёки маблағларни қайтарилмаслик ва 
тикламасликнинг бошқа шаклларида олинадиган молиявий ёрдамдир. 
Бундай молиявий ёрдамлар маблағларни олувчи бюджетнинг даромадларида 
ўз ифодасини топиши керак.


34 

Download 1,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   40




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish