Biolog 10 indd

Tayanch so‘zlar: avtotrof, xemotrof, fototrof, geterotrof, parazit, golozoy.
Savol va topshiriqlar:
1. Qanday organizmlar avtotrof organizmlar deyiladi?
2. Fototrof va xemotrof organizmlarga ta’rif bering.
3.  Geterotrof  organizmlar  deganda  qanday  organizmlarni  tushunasiz  va  ularning 
qanday xillari mavjud?
4. Avtotrof va geterotrof organizmlarning o‘zaro munosabatini izohlang.
5. Avtotrof, geterotrof organizmlarning ahamiyatini izohlang.
Mustaqil  bajarish  uchun  topshiriq:  Avval  o‘zlashtirgan  bilimlaringiz  asosida 
organizmlarni mos ravishda jadvalga yozing.
 Saprofi t 
 Parazit 
 Fototrof
 Xemotrof 
3 – Biologiya 10

---

66
67
14-§.  ORGANIZMLARNING  KO‘PAYISHI.  JINSSIZ  KO‘PAYISH
 
Ko‘payish  tirik  organizmlarning  genetik  axborotdan  foydalangan  holda 
o‘ziga  o‘xshaganlarni  yarata  olish  xususiyatidir.  Tirik  organizmlarning  ko‘ -
pa yish  xususiyati  tufayli  tur  doirasida  avlodlar  almashinuvi  uzluksizligi 
ta’minlanadi.  Ko‘payish  jarayonida  genetik  materialning  xilma-xil  kombi-
natsiyalari  hosil  bo‘lishi  tufayli  yangi  irsiy  belgilarga  ega  organizmlar  paydo 
bo‘ladi. Bu esa tur ichida xilma-xillikni ta’minlovchi omildir. 
Tabiatda ko‘payishning ikki xil turi: jinssiz va jinsiy ko‘payish farqlanadi: