‘zbekist0n respubukasi oliy уа ‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. Razzoqov, sh. Tashmatov, N. ‘R m 0N 0y iqtisodiy ta’limotlar tarixi

7.3. A.Tyurgo va uning iqtisodiy ta’limoti
F.Kenening g‘oyalari 
Ann Rober Jak Tyurgo 
(1727-1781) tomoni­
dan davom ettirildi va chuqurlashtirildi. Ammo u o‘zini F.Kenening 
shogirdi yoki davomchisi deb hisoblamagan. U Parijda normand 
dvoryanlar oilasida tug'ildi. Sarbonnaning Teologiya (diniy) fakultetini 
tugatdi, ammo bu sohada ishlamadi. 1751-yildan Parij parlamentining 
amaldori, 1761-1774-yillarda Limojda intendant (harbiy qismda xo'jalik 
mudiri), 1774-1776-yillarda moliya bosh nazoratchisi, qirol Ludovik
XVI davrida moliya vaziri sifatida bir qancha antifeodal islohotlar o‘tkazdi 
(don savdosidagi cheklovni yo‘q qildi, savdo gildiyalaiini tugatdi...),

---

ammo bu o‘zgarishlar Tyurgo iste’foga chiqqach, bekor qilindi. U 
ham F.Kene singari Didro, D’Alamber va ulaming yordamchilari 
tomonidan chiqarilayotgan «Qomus»ga bir nechta falsafiy va iqtisodiy 
maqolalar yozdi.
A.Tyurgo hayoti va ijodida progressiv amaldor Vensan Gume katta 
rol o'ynadi. U fiziokratlardan ancha farqli ravishda sanoat va savdoning 
mamlakat ravnaqidagi rolini to‘g‘ri tushundi. Sof bozor iqtisodiyotidagi 
mashhur 
Iaissez faire, laissez passer 
(bu tamoyilga ko‘ra, iqtisodiyot 
davlat aralashuvisiz rivojlanishi kerak) tamoyili birinchi bor shu 
tadqiqotchi tomonidan ilgari surilgan degan fikr bor. U boshqalar 
qatori hunarmandchilikdagi sex cheklovlariga qarshi chiqdi, erkin 
raqobatni qo‘llab-quwatladi.
A.Tyurgo V.Gume (u 1759-yilda vafot etdi) bilan F.Kene huzurida 
ko‘p bo'lgan, u ular bilan asosiy masalalarda maslakdosh bo‘lsa ham, 
ko‘p sohalarda boshqacha fikr yuritar edi. A.Tyurgo Parijda A.Smit 
bilan ham uchrashgan. A.Tyurgoning iqtisodiy qarashlari uning 1766- 
yilda yozilgan (1769-1770-yillarda chop etilgan) 
«Boylikning paydo