‘zbekist0n respubukasi oliy уа ‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. Razzoqov, sh. Tashmatov, N. ‘R m 0N 0y iqtisodiy ta’limotlar tarixi

Qisqacha xulosalar
Milliy iqtisodiy tafakkuming shakllanishida Markaziy Osiyodagi 
donishmandlaming hamda xalq og'zaki ijodi namunalarining ahamiyati 
shubhasiz muhim o‘rin tutadi. Bunday g‘oyalar shakllani-shining 
asosini «Avesto» dagi tarixiy boy manba tashkil etadi. Keyingi bosqichni 
esa islom ta’limotining 0 ‘rta Osiyoga yoyilishi bilan bog‘lash mumkin. 
Jumladan, Markaziy Osiyodagi iqtisodiy g'oyalaming ravnaq topishida 
Burhoniddin al-Marg'inoniyning «Hidoya» asaridagi iqtisodiy ilkrlardir. 
Keyingi bosqichda esa, 9-10-asrdagi iqtisodiy g‘oyalar rivojida muhim 
hissa qo‘shgan qomusiy allomalar Forobiy, Ibn Sino, Beruniy hamda 
Yusuf Xos Hojibning fikr va qarashlari muhim hisoblanadi. Umuman 
olganda o‘sha davrdagi iqtisodiy g‘oyalaming Hususiyatlariga quyidagi- 
lami kiritish mumkin:
1. Iqtisodiy qarashlar fikrlar va g‘oyalar, asosan, faylasuflar, diniy 
arboblar tomonidan bayon etilgan.
2. Nazariy tadqiqotlar esa cheklangan, tor, sodda yondashuvlar 
asosida umumlashtirUgan.

---

3. Takror ishlab chiqarish jarayonida natural xo‘jalik munosabat- 
larining ustunligi egallagan.
4. Ekstensiv takror ishlab chiqarishning ustuvorligi davom etgan.
5. Qo‘shimcha maxsulot yaratishning vosita, usul va shakllarini 
ijtimoiy hayotga tatbiq etish ta’minlangan.
Xalq og‘zaki ijodida esa mehnat mol-mulkning ko'payishi uchun 
asos bo‘lib xizmat qilishi ta’kidlangan. Donishmandlaming iqtisodiy 
g‘oyalarida esa, zamonaviy dunyoqarashning umumbashariy mezonlari 
qayd etilgan. Shuningdek, mulkdorlikning yuksak ma’naviyat bilan 
uyg'unlashishi zarurligi bayon etilgan. Hayotga, mehnatga, mulkka 
hamda yerga bo‘lgan munosabat umumbashariy mezonlaiga asoslanishga 
undaydi. Har bir shaxs va oila farovonligi jamiyat va davlatning kuchU 
va qudratli bo‘lishiga zamin yaratishi ta’kidlanadi.