‘zbekist0n respubukasi oliy уа ‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. Razzoqov, sh. Tashmatov, N. ‘R m 0N 0y iqtisodiy ta’limotlar tarixi

Birinchidan, 
klassiklardan farq qilib, hukumatlar boylikni taqsim- 
lash va tartibga solishni boshqarishni o‘z qo‘llariga olishlariga xayrixoh- 
lik bildiradi. Unda aynan hukumat ishlab chiqarishni kengaytirmas- 
dan «uchinchi shaxslar» manfaatlariga mos yo‘l ochib beradi.
Ikkinchidaa, 
siyosiy iqtisodda ilmiy abstraksiya usulini qabul 
qilmaslik. S.Sismondi, A.Smit izdoshlarini abstraksiyaga berilib, 
insonlami umuman unutganliklarini, natijada fan ulami izlanishlarida 
turli amaliyotlardan ajralib qoldi deb xulosa qiladi.
Uchinchidan, 
A. Smitning «iqtisodiy inson» doktrinasini inkor etish. 
S.Sismondi klassiklaming har bir alohida olingan inson manfaatlari 
umumiy manfaatlarini shakllanishiga sababchi degan fikrga umuman 
qo‘shilmaydi. Uning fikricha, har qaysi inson o'zining shaxsiy manfa­
atlarini o‘zgalar hisobiga amalga oshirish bilan mavjud turli imkoniyat- 
lami ishga solar ekan, bu yerda har bir sanoatchining erishgan yutug'i, 
o‘z navbatida, o‘zga sanoatchini xonavayron bo‘lishiga oUb keladi.
To‘rtinchidan, 
ilmiy texnika rivojlanishining jadallashuvi jamiyat 
ravnaqidagi obyektiv zaruriyatligini tan olmaslik. Quyidagi uslubiy 
holatni izohlab, S.Sismondi shunday deydi: «garchand mashinalar 
ixtirosi insonlar uchun katta qulaylik bo‘lsa-da, ammo ular yaratgan 
foydani adolatsiz taqsimlanishi, kambag‘allar uchun ofat keltiradi».
Beshincbidan, 
iqtisodiy tahlilda fimksional usulni qo‘llash maqsadga 
muvofiqligini e’tirof etish. Bu holat siyosiy iqtisodda tobora yangi tus 
olayotgan sabab va oqibatni tan olish demakdir.
Oltinchidan, 
iqtisodiy tahlilda iqtisodiy omillar bilan biiga no- 
iqtisodiy omillaming ham o‘rin olishi. Din, tarbiya, vijdoniylik va 
boshqalar insonlaming bir maqsadga yaqinlashtiriuvchi omillar deb 
belgilanadi.

---

S.Sismondi mayda ishlab chiqarish pozitsiyalarida turib, kapitalizm- 
ni tanqid qilib, mayda tovar ishlab chiqarishga qaytishni orzu qildi.
Uning qarashlari rivojida ikki bosqich ko'zga tashlanadi. Awal boshda 
S.Sismondi A.Smit ta’limotining, klassik siyosiy iqtisodning tarafdori 
bo‘lib chiqdi. U o'zining dastlabki asarlaridan biri -