Industrial iqtisodiyot

С
– yillik iqtisodiy samara, so‘m; 
X
1
va 
X
2
– yangi texnika yordami bilan tayyorlangan mahsulot birligiga 

---

137 
sarflangan keltirilgan xarajatlar (
T

 E
н 
x K
); 
A
2
–hisobot yilida yangi texnika yordamida ishlab chiqarilgan 
mahsulotning yillik hajmi.
Yangi 
texnika 
va 
texnologiyaning 
iqtisodiy 
samaradorligini 
rejalashtirish va bashorat qilishda uning bir qator asosiy texnik-iqtisodiy 
ko‘rsatkichlarga, jumladan foydaning ko‘payishi, mehnat unumdorligini 
oshishi mehnat, moddiy va kapital sig‘imining pasayishi, mahsulot 
tannarxining kamayishiga ta’sir etishi hisobga olinadi. Masalan, yangi 
mahsulotni ishlab chiqarish hisobiga olinadigan rejali foydaning ko‘payishi 
quyidagi formula bilan aniqlanadi. 

 F 
t
= 

(B
t
 –T
t
) *A
t 
- (B
1
-T
1
) *A
1

 
bunda 

 F
t
- kelgusi davrda foydaning oshishi (so‘m hisobida); 
B
t
va 
T
t
korxona ulgurji bahosi va yangi mahsulot birligining ishlab 
chiqarish tannarxi; 
B
1
va 
T
1
–korxona ulgurji bahosi va almashtiriladigan mahsulotning 
yangi texnikani joriy etilgungacha bo‘lgan yildagi tannarxi (so‘m hisobida); 
A
t
va 
A
1
– kelgusi davrda ishlab chiqariladigan yangi mahsulot va 
yangi texnikani joriy etishgacha bo‘lgan yildagi almashtiriladigan 
mahsulotning xajmi (so‘m hisobida). 
Yangi texnikaning samaradorligini hisoblash va tahlil etish uning 
ijtimoiy natijalari va oqibatlarini ham hisobga olish kerak bo‘ladi. Ular 
jumlasiga, mehnat sharoitlarini yaxshilish, xavfsizlik va qulaylikni 
ta’minlash, xodimlarning bilimi va ilmi hamda malakasini oshirish, atrof-
muhitni muhofaza qilish, inson faoliyati uchun eng yaxshi sharoitlar yaratish 
kiradi.