Зовурлаштирилган территориянининг сув – туз баланси

Sizot suvlarining irrigatsion rejimi
sug’orish rejimini konform tarzida aks ettiradi va
kanallarga suv berilmay qo’yilgandan qeyin sizot suvlarining sathi pasaya boshlaydi. 
Periferiq rejimda
sizot suvlar sathining ko’tarilishi kanallarga suv ochishga
bog’liq bo’lmaydi, bunda suv yuqorigi massivlardan kelib qo’shiladi.
Iqlimiy rejim
sug’orilmaydigan uchastkalarda va yuqoriga tepish zonasida sizot
suvlar muttasil oqib kelib turgan joylarda ko’zga yaqqol tashlanib turadi. Kuz-qish
davrida sizot suvlar sathi ko’tarilgan bo’ladi va yoz davrida , ya’ni namlikning eng
ko’p bug’lanish davrida u pasayib ketadi.
Sizot suvlar sathining ko’tarilish sabablarini aniqlash va analiz qilish uchun suv
balansi tarkibiy qismlarining miqdoriy qiymatini bilish zarur. Gidromelioratsiya
sistemalaridan foydalanish praktikasida odatda I. A. Sharov taklif qilgan metodika
qo’llaniladi. Bu metodika unchalik aniq bo’lmasada, lekin juda oddiydir Yilning uch
davri: ko’klam (mart - may), yoz (iyun - sentabr), kuz - qish (oktabr - fevral) uchun suv
meliorativ balanslar tuzib chiqiladi.
Balans formulasi beshta kirim va beshta chiqim qismlarga ega bo’ladi (m
3
/ga):
Р
М
N
К
Е
D
D
С
В
А
з
ха
х









[
……(2.5) 
Kirim qismlari: 
A – yog’inlar; 
V – sug’orish uchun berilgan suv miqdori; 
S – sho’r yerlarni yuvish uchun berilgan suv miqdori; 
х
D
- xo’jalikdagi sug’orish tarmoqlarida isrof bo’lgan suv miqdori; 
ха
D
- xo’jaliklararo sug’orish tarmoqlarida isrof bo’lgan suv miqdori. 
Chiqim qismlari: 
E – yog’inlarning bug’lanish miqdori ; 
Q – o’simliklar tanasidan va sug’oriladigan yerlardan bug’langan namlik miqdori; 
N – sizot suv satxi 3 m gacha chuqurlikda joylashgan maydonlardagi namlikning
o’simlik bargidan va tuproqdan bug’lanish miqdori; 
M
z 
- zovur suvlari miqdori; 
R – sizot suvlarining oqib ketishi.