O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta-maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov

Innovatsiyalarni tashkil qilish shakllari
67
 
―O‘zining‖ yashash davri bilan uzviy bog‘liq bo‘lgan maxsus innovatsion 
biznesnig vujudga kelishi zamonaning zaylidir.Rasmda innovatsiyalarning 
tashkilot ichida, tashkilotlararo kooperativ, kichik tashkiliy shaxslar hamda yirik 
innovatsion tashkilotlar faoliyati bilan bog‘liq bo‘lgan shakllarda tashkil etish 
yo‘llari keltirilgan. Ilmiy-texnikaviy va mahsulotli yangiliklarni joriy etish va 
67
Mualliflar tomonidan tuzildi.

---

125 
ishlab chiqarish bilan qoida bo‘yicha yaxshi resurs bazasiga, malakali kadrlarga va 
bozorlarda muayyanpozitsiyaga ega bo‘lgan yirik firmalar shug‘ullanadi. 
Tajribaviy ishlab chiqarish, marketing o‘tkazish va sotish bosqichida har xil 
miqyosdagi biznes subyektlari faoliyat ko‘rsatadi, ammo yangiliklarning ishlab 
chiqarilishi va diffuziyalanishi yirik va o‘rta korxonalarda hamda sanoat 
kompaniyalarida amalga oshiriladi. 
Innovatsion faoliyatda vujudga kelgan iqtisodiy mehnat taqsimotining tipiga 
ko‘ra ko‘pgina kichik va o‘rta hajmdagi korxonalar yarimfabrikatlar, butlovchi
buyumlarni ishlab chiqarishga ixtisoslashgan hamda asosiy biznesni ta‘minlash va 
unga xizmat ko‘rsatish funksiyalarini bajaruvchi bo‘lib hisoblanadi.Innovatsion 
korxonalar ularning faoliyat obyekti bo‘lgan innovatsiyalarning ko‘proq 
qo‘llanadigan tipiga ko‘ra ham farqlantiriladi. Ular quyidagi sinflarga bo‘linadilar: 
-yangi ilmiy kashfiyotlar, qo‘llashning yangi usullari va pionerli (birinchi) 
kashfiyotlarni mo‘ljallovchi yetakchi innovatorlar; 
-oldin qilingan kashfiyotlar asosidan tubdan yangi jarayonlar va mahsulotlarni 
yaratuvchi yetakchi innovatorlar; 
-eski usul asosida bazaviy innovatsiyalarni yaratuvchi innovatorlar; 
-yangilikni ishlab chiqaruvchi, modernizatsiyalovchi va ratsionallashtiruvchi 
innovatorlar; 
-oldingi mahsulotlar va texnologiyalarni o‘rinni bosuvchi yangilikni 
yaratuvchi innovatorlar; 
-yangiliklarni sotishlar va marketingga ixtisoslashuvchi innovatorlar; 
-yangi bozorlardagi talabni qanoatlantiruvchi innovatsiyalarni yaratuvchi 
innovatorlar; 
-xalq xo‘jaligining har xil sohalarida yangiliklarning diffuziyasi, tarqatilishi 
va ko‘paytirilishi bilan shug‘ullanuvchi innovatorlar. 
Xo'jalikda innovatsion 
menejmentni tashkil etish yuqorida ko'rsatib o'tilgan boshqaruv jarayoni 
elementlarini va muhitda yagona amal qilish tizimi bilan bog'laydilar.
68
68
Мальцева, С. В
.
Инновационный менеджмент : учебник для академического бакалавриата / под ред. С. В. 
Мальцевой. — М. : Издательство Юрайт, 2014. – C.510.

---

126