1-mаvzu: k I r I sh

KUYLAKLAR YENGLARINI TIKISh VA UTKAZISh 
Kuylaklar bichimi yeng konstruksiyasi tuzilishiga va yeng umizining 
uyilishiga karab utk.azma yengli, reglan yengli, ort va old bulaklari bilan yaxlit 
bichilgan yenglibulishi mumkin. Yenglar tor, keng, yeng uchi ulanma, qaytarma 
manjetli, manjetsiz, terib burma xrsil kilingan, takilmali, uzun, kalta bulishi 
mumkin. Ular bir, ikki va uch chokli buladi. Bir choklining choki ostki to-monda, 
ikki choklining yeng oldi va tirsak chokli yeki ust-ki urta chok va ostki chokli 
buladi. 
Bukib tikiladigan yeng uchlari andaza yordamida burlana-di. Yeng uchining 
kirkimi teskariga 0,7-1 sm bukilib va bukish chizigi buylab yana bukib 0,1-0,2 sm 
kenglikda bostirib tikiladi Ipak va jun gazlamadan tikilgan bulsa yopik kirkimli 
kilib yashirin baxyali mashinada bukib tikiladi Yeng uchi qaytarmali bulsa, belgi 
chizik qaytarma kengligidan 2 baravar ortik kenglikda chok xaki kushib 
belgilanadi. Yeng kirkimi teskari belgi chizik buylab bukiladi va sirma kavik bilan 
kuklanadi yeki kuklan-may maxsus igna bilan kadab kuyiladi. Bukish xaki 0,5-0,7 
sm. kenglikda teskariga bukiladi va ziyidan 0,1-0,2 sm. kenglikda bostirib tikiladi
5-rasm 
6-rasm 

---

39 
Eng uchida bukish xdki oldirmay bichiladigan yenglarning uchiga magiz 
kuyib tikiladi. Magiz agdarma chok bilan yeng uchiga tikiladi, chok xaki magiz 
tomonga kaytari-lib, agdarma chokdan 0,1-0,2 sm. oralikda magizga bostirib 
tikiladi. Kalin gazlamadan tikiladigan bulsa ochik Kirkimi yurmalanadi va maxsus 
yashirin baxyali mashinada tikiladi Yeng uchini magiz chok bilan tikishda, magiz 
buklagich yordamida bukilib, 1 ta baxyaka-tor bilan tikiladi Yeng uchiga elastik 
tasma kuyilsa, yeng uchi yopik kirkimli kilib bukilib, bir yula ichiga elastik tasma 
kuyib tikiladi . Yeng uchiga bezak yeki asosiy gazlamadan bichilgan beyka 
maxsus moslama yordamida, kirkimlari ichkariga 0,7 sm. bukilib, bostirib tikiladi. 
Englar takilmalarini tikish Manjetli yenglarning takilmalari tirsak chokining 
davomida yeki yaxlit detalning kesimida tikilishi mumkin. Yaxlit detalning kesimi 
bitta magiz kuyib tikila ung tomonga bukiladi. Sungra ular ustma-ust kuyilib, 
taxlama x.osil kilinadi va yukrri kismi tugri burchak shaklida baxyaqator yuritib 
puxtalanadi). 
Engning tirsak choki davomida tak.ilmani tikish uchun taqilma joyida 
ishlov xaki tashlab bichiladi.
Ostki tomon KIRKIM shakliga bichilgan magiz bilan agdarma chok solib 
tikiladi, ichki kirkimi esa ochik kirkimli buklama chok bilan tikiladi. Magizga 
chok solib puxtalanadi Tirsak choki davomida (yoki kiritma chokida) planka 
kuyib yurmalab tikish mumkin
Bunda magiz detalga ungini pastga qaratib maxsus moslama yordamida 
ulanadi. Magizning taqilma yukori tomonini hosil kiladigan kismini teskari 
tomonga bukib, butun eni buylab takilma ziyiga burchak ostida 2 ta baxyakator 
yuritib puxtalanadi
Kesimdagi takilmani magizsiz xam tikish mumkin. Bunda asosiy detal 
belgilangan chizik. buylab tanda ipi yunalishida kirkiladi va oxirida tugri burchak 
ostida 0,5-0,7 sm. kirkma xrsil kilinadi.
Sungra qirqimga parallel kapib 0,5-0,7 sm. naridan qirqmalar bukiladi. 
Taqilmaning ustki tomonini hosil kiladigan cheti teskari tomonga, ostki tomonini 
xrsil kiladigan cheti esa manjet tikish va yengga ulash 
Manjetlar kotirma bilan yoki kotirmasiz tikiladi. Ulanma manjet tikishda 
kotirma buklama chok bilan ulanadi
Sungra yon tomonlari agdarma chok bilan tikiladi Burchaklaridagi chok 
xdkidan 0,2 sm koldirib ortikchasi kirkib tashlanadi va manjet ungiga agdariladi. 
Manjetga 0,5 sm. kenglikda bezak baxyakator yuritiladi
Ulanma manjet choklash mashinasida yoki tikish-yurmash mashinasida 
yengga ulanadi. Manjetning ostki kismi yengga ulanib, chok manjet tomonga 
kaytarib kuyiladi. Ustki manjet ulash baxyakatorini yopadigan kilib 0,1 sm ora-
likda bostirib tikiladi
Tikish-yurmash mashinasida manjet yeng uchi bilan ungini ichkariga kilib 
mashinada yurmalanib ulanadi Qaytarma manjetli yengni tikishda bitta bulakdan 
iborat menjetning yon tomoni biriktirib tikiladi. Choklar yorib dazmollanadi. 
Ungiga agdarilib ikki buklab dazmollanadi. Manjet yengning teskarisiga kuyib 
ulanadi, chok kirkimi yurmalanadi. Chok xaki biriktirma chokdan 0,1-0,2 sm. 
masofada yengga bostirib tikiladi. Yeng uchi dazmollanadi Engni yeng umiziga 

---

40 
utkazish.k.imlarini tugrilab agdarma chok bilan tikiladi. Chok xakini magiz 
tomonga bukib, agdarma chokdan 0,1 sm. ora-likda magizga bostirib tikiladi. 
Magiz letal teskarisiga utkaziladi va asosiy detaldan 0,1-0,2 sm. kenglikda kant 
xrsil kilib dazmollanadi. Magizning ichki tomo-nidagi k.irk.imi universal 
mashinada 0,1 sm kenglikda bukib tikiladi (5.5.9-rasm, b) yoki maxsus 51-A kl 
mashinasida yurmalanadi. 
Engni yeng umizi ichiga kiritib, ularning ungini ichkariga karatib kuyiladi 
va yeng tomondan maxsus 302 kl mashinasida ustki materialdan k.iyalama 
kismida solk.i xrsil kdlib, yeng umiziga 1,2-1,5 sm. kenglikdagi chok bilan 
utkaziladi. Xosil k.ilingan yeng solkilari dazmolda yoki pressda kirishtirib 
dazmollanadi (ip gazlamadan tikilgan bulsa kirishtirib dazmollanmaydi)
Vir chokli yenglarni umizga utkazishda yeng choki yon chokiga tugri 
keltirib utqaziladi, chok k.irkimlari yurmalanadi.