2-Maruza mavzu: Umumiy o’rta ta’lim maktablarida jismoniy tarbiya darsining asosiy shakillari. Jismoniy tarbiya darslarining vazifalari va mazmuni. Reja



Download 276,33 Kb.
Pdf ko'rish
bet12/12
Sana17.02.2023
Hajmi276,33 Kb.
#912245
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Bog'liq
2-Maruza mavzu Umumiy o’rta ta’lim maktablarida jismoniy tarbiy

tayyorlov, asosiy va yakunlov 
kismi deb nomlanadi. 
1. Jismoniy tarbiya darsining 
tayyorlov kismi 
uchun 8-12 min vaqt 


sarflanadi. Boshlang‘ich sinflarda esa 20 minutgacha bilish mumkin. iqlim sharoiti 
sovuk, issik va h.klarga qarab sarflanayotgan vakt biroz ko‘paytirilishi mumkin. 
Tayyorlov qismi asosan darsning asosiy kismida beriladigan jismoniy yukka 
o‘quvchi yoki shug‘ullanuvchi organizmini funksional holatini tayyorlaydi. 
Organizmning funksional holatini darsning asosiy qismiga tayyorligi o‘quvchini 
harakat koordinatsiyasining yaxshilanganligi, peshonada yengil terlash yuzida 
qizillikni paydo bo‘lishi o‘kuvchining harakat faolligini ortishi, nafas olish 
ritmining biroz tezlashuvi, emotsional holatini ko‘tarinkiligini kuzatilishi orqali 
aniqlanadi. Uni tuzilishi darsda yechiladigan pedagogik vazifalariga ko‘ra 
«tashkiliy daqiqa» deb boshlanadigan qiom bilan boshlanib,. o‘quvchilarni saflash, 
ularni sonini aniklash, navbatchidan (5sinfdan boshlab) raport kabul kilish 
salom_lashishni o‘z ichiga odadi va unga 1-1,5 minut vaqt sarflanadi. Tashkiliy 
daqiqadan so‘ng lozim bo‘lsa diqqat uchun mashklar, darsni vazifasi yoki 
mavzusini e’lon qilish, qaddi-qomat uchun mashklar, nafas olish ritmi, yurak urish 
chastotasi, kon aylanishini tezlashtirish, tana bo‘g‘knlari, muskullari uchun 
harakatda, o‘kuvchilarni to‘xtatib, turli xil mashqlar bajartiriladi. Darsning 
tayyorlov kismi asosiy kismida bajarilishi lozim bo‘lgan harakat faoliyati uchun 
«tayyorlov» va «yo‘llanma beruvchi» mashqlar bilan tugallanadi. 
2. Jismoniy tarbiya darsining asosiy kismi uchun 
25-30 minutgacha (45 
minutli darslarda) vaqt sarflanadi va o‘qituvchi tomonidan tuzilgan dars 
ssenariyasi yoki uning reja-konspektiga kiritilgan jismoniy tarbiyadan Davlat 
tandarti dasturidagi shu sinf uchun rejalashtirilgan yangi mashklar uktiriladi, yoki 
avvalgi sinflarda o‘zlashtirilgan jismoniy mashqlar, harakat faoliyatlari 
tanishtiriladi, o‘zlashtiriladi, mustahkamlanib takomillashtiriladi. Darsning asosiy 
qismini l
;
uzilishi uchun yagona «standart sxema» mavjud emas. darsning bu qismi 
uning mazmuniga kiritilgan asosiy jismoniy mashklar, ularni bajarish uchun 
tanlangan usul va ueuliyatlar, ulardan foydalanishni tashkillash shakllarini tanlash 
va tuzishdek tarkibiy kismlarni o‘z ichiga oladi. Bundan tashqari 
jismoniy tarbiyadan Davlat ta’lim standarti dasturining bo‘limlari 
(gimnastika, yengil atletika, suzish, kurash, sport o‘yinlari, harakatli o‘yinlar)ni 
o‘quv materialini o‘qitish o‘zining uslubiy xususiyatlari bilan darsning asosiy 
qismini turlicha tashkillash talabini ko‘yadi. Darsning asosiy qismining talablarni 
xal qilish o‘quvchilar faoliyatini guruhli, individual, frontal, uzluksiz-ulab, aylanib 
yurib yuajarish, kreystring usuliyatlari orqali maktab yoshidagi o‘quvchilarning 
jismoniy tarbiya jismoniy rivojlanganligi, tayyorlanganligi va organizmining 
anatomo-fiziologik xususiyatlarini e’tiborga olishni taqazo etadi. 
Darsning bu qismida o‘qituvchilarning yordamchilarifizkultura faollarining 
ahamiyatini e’tirof etmay ilojimiz yo‘q. Ular o‘qituvchi tomonidan haftaning 
boshlanishida instruktiv mashg‘ulotlar uchun to‘planadilar va ularga darsning 


asosiy kismida alohida guruhlarda yo‘riqchi vazifasini bajarish usuliyati o‘qituvchi 
tomonidan o‘rgatiladi. 
3. Jismoniy tarbiya darsining yakunlov kismi dars
uchun ajratilgan umumiy 
vaqtining 3-5 minuti sarflanadi. Unda jismoniy sifatlarni rivojlantirish uchun turli 
xil harakatli o‘yinlar va estafetalar va jismoniy mashqlardan foydalaniladi. 
Darsning asosiy kismida ko‘tarilgan emotsional holatni pasaytiruvchi va saf 
mashklar bajartiriladi, dars yakunlanadi (o‘kuzchilar rag‘batlantiriladi, lozim 
bo‘lganlariga tanbehlar beriladi, 5-6 nafarigajori baho qo‘yiladi), uyga zazifa 
uchun mashqlar tushuntiriladi va dars, o‘tkazilgan joy (sport maydoni, sport zali va 
boshqa)dan uyushgan holda kiyinish xonasiga kuzatish tashkillanadi. Boshlang‘ich 
sinflarda o‘tkazilgan mashg‘ulotlardan so‘ng o‘quvchilarini, o‘qituvchining o‘zi 
kiyinish xonasiga kuzatib ko‘yadi. 
Turli xil yoshdagi o‘quvchilar bilan o‘tkazilgan jismoniy tarbiya darslarining 
tayyorlov, asosiy va yakunlov qismlarini taqqoslash natijalari tahlili birinchidan, 
konuniy ravishda ularni bir-biridan farqlanishini ko‘rsatdi. Ikkinchidan, jismoniy 
tarbiya darslarining bir xil yoshdagilar chegarasida o‘tkazilgan asosiy qismlari 
darsning turiga bog‘liq. Uchinchidan, darsning tayyorlov, asosiy, yakunlov 
qismlarini davomiyligini o‘zgarishi o‘kuvchilarni yoshiga bog‘liq. Boshlang‘ich 
sinflarda darsning asosiy qismlari nisbatan bir xilda, ya’ni tayyorlov va yakunlov 
qismlarining davomiyligi asosiy kismning davomiyligidan ozgina farklanadi xolos. 
Yuqori sinflarda esa tayerlov, yakunlov qismlarining davomiyligi asosii kismning 
davomiyligidan keskin farq qiladi. Boshlang‘ich sinflarda bolalar psixologiyasi va 
ularning fiziologik xususiyatlari, jismoniy kuchining ozligi darsning asosiy 
qismida ularni organizmini va diqkatini oldinda turgan qiyin harakat faoliyatlarini 
bajarishga tayyorlash uchun ko‘p vaqt sarflashni talab qiladi. Bundan tashqari 
tayerlov mashklarini tushuntirish va ko‘rsatish katta yoshdagilarga nisbatan sekin 
olib borilishi darsni kismlarida o‘qituvchi tomonidan ko‘p vaqt sarflashni taqazo 
etadi. Kichik yoshdagilarda yakunlov qismini asosiy qism hisobidan uzunroq 
bo‘lishining, sababi navbatdagi darsga o‘tishga oldindan tayyorlanish lozimligidan 
kelib chikadi va shu bilan asoslanadi. O‘rta va yukori sinfga o‘tgan sari darsning 
tayerlov va yakunlov qismlari uchun sarflashan vaqt konuniy ravishda kamayib 
boradi. Chunki uko‘vchilarda turli xildagi saf va tayerlov mashklarini anik bajarish 
malakasi yuqori bo‘ladi. Tushuntirish va ko‘rsatish uchun kam vaqt sarflanadi, 
asosiy kismida o‘kuvchilar tomonidan katta hajmdagi yuklama bilan jismoniy 
mashqlarni bajarish uchun talab vujudga keladi, shunga ko‘ra tayerlov asosiy 
yakunlov qismlarining turli xil yoshdagi o‘kuvchilar bilan o‘tkazilishi turlicha va 
o‘zlarining xususiyatlari bilan farqlanadi. 

Download 276,33 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish