«Ijtimoiy menejment» fanining sillabusi

Ikinchi bosqich
– ekspozitsiyani tayyorlash. Bu keng qamrovli tushuncha 
o‘z ichiga bir qancha juda muhim parametrlarni qamrab oladi, jumladan: 
- sizga kerak bo‘ladigan maydon o‘lchamlarini aniqlashtirish;
- stendingizning joylashish erini va uni bezatish yo‘llarini belgilab olish;
- ko‘rgazmada qatnashish shartlarini aniqlashtirib olish; 
- zarur bo‘ladigan asbob-uskunalar va eksponatlarni yetkazish yo‘llari va 
vaqtini aniqlash. Tadbirning reklama kampaniyasi va korxona (firma) ni taqdim 
qilish usuli sifatidagi ahamiyatini hisobga olgan holda, stend kompozitsiyasining 
umumiy dizayniga alohida e‘tibor qaratish maqsadga muvofiq.
Stendlarda, albatta, korxona tomonidan ishlab chiqariladigan mahsulotlar, shu
jumladan mahalliylashtirish dasturlari doirasida o‘zlashtirilgan, o‘zlashtirilishi 
kutilayotgan, hozirgi vaqtda import qilinayotgan va boshqa tarmoqlarda 
o‘zlashtirilishi taklif qilinayotgan mahsulotlar namoyish qilinadi. Stendlarda
tarqatma materiallarning (firmaning tovar markasi bo‘lgan bukletlar, prospektlar,
proektlar bo‘yicha takliflar), shuningdek korxona, u ishlab chiqaradigan 
mahsulotlar, kooperatsion aloqalarni rivojlantirish istiqbollari haqida batafsil 
ma‘lumot beruvchi boshqa materiallarning ham bo‘lishi maqsadga muvofiq. 
Uchinchi bosqich – 
tashrif buyuruvchilar bilan bevosita muloqot olib 
borishga javobgar xodimlarni tanlab olish. Ko‘rgazma va yarmarkalarda ishtirok 
etish sizning mahsulotingiz xaridorlari bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri aloqalarni o‘rnatish 

---

237 
imkoniyatini 
beradi. 
Korxonaning 
ko‘rgazmadagi 
muvaffaqiyati 
yoki 
muvaffaqiyatsizligi ko‘p
jihatdan unda ishlovchi xodimlar ishiga bog‘liq bo‘ladi.
Ko‘rgazma ishiga jalb qilingan xodimlar har qanday holatda zarur bo‘lgan quyidagi 
sifatlarga ega bo‘lishi kerak:
- professional chuqur bilim; 
- ozodalik va tashqi ko‘rk; 
- o‘z fikrlarini aniq va tushunarli yetkazib berish va tashrif buyuruvchilar
savollariga to‘la-to‘kis javob berish qobiliyati; 
- zukkolik va hushmuomalalik; 
- xorijiy tillarni bilish. 
Ko‘rgazmaga tayyorgarlik ko‘rish davridayoq xodimlar vazifalarini imkon 
darajasida konkretlashtirish kerak bo‘ladi. Stendni loyihalash jarayonida har bir 
xodimning o‘rnini aniqlashtirib olish zarur. Stendda
xizmat ko‘rsatuvchilar 
ekspozitsiyani tomosha qilishga xalaqit bermasliklari kerak.
Xodimlar qaerda turishidan qat‘i nazar, ularning umumiy ko‘rinishi – ―Xush 
kelibsiz!‖ deb turgandek bo‘lishi kerak. Xodimlarning kiyimi jozibador va qulay 
bo‘lishi lozim. Xodimlar va tashrif buyuruvchilarning farqlanib turishi uchun 
kiyimlar firmani ajratib turuvchi alohida belgilar bilan bezatilishi lozim.
Sur‘atkashlar va jurnalistlar murojaat qilganda, xushmuomalalik bilan ular qaysi 
nashrdan ekanligini bilib olish va bu haqda matbuot bilan aloqalar uchun mas‘ul 
hamkasbiga xabar berish kerak bo‘ladi. Ular bilan keyingi ishni davom ettirish 
ushbu xodimning professinal vazifasidir. Fotomuxbir kadriga tushadigan xodim 
eksponatlar yoki kompaniya nomini to‘sib qo‘ymasligi kerak. Shu bilan birga,
u 
stendning mehmondo‘st egasi sifatida ko‘rinishi zarur. Ko‘rgazma savdoni 
harakatlantiruvchi kuch
hisoblanadi. Bundan kelib chiqan holda, har bir tashrif 
buyuruvchi bilan muloqot qilish, korxona va uning mahsulotlariga har qanday
qiziqish va umumiy mehmondo‘stlik – tovarning sotilishiga yoki uning sotilishi 
uchun zamin yaratilishiga sabab bo‘lishi kerak. Bevosita muloqot qilishning aniq 
natijasi esa, ko‘rgazmadan keyin ish yuzasidan muzokara o‘tkazishga kelishib olish 
yoki, hech bo‘lmaganda, mahsulotingizning potentsial xaridori to‘g‘risida 
ma‘lumot to‘planishi bo‘ladi.

---

238