Бухгалтерия ҳисоби назарияси

№
Хўжалик муомалаларининг мазмуни
Счётларнинг 
боғланиши
Дебет
Кредит
1 
Акциядорларга дивидендлар ҳисобланди 
8710 
6610 
2 
Дивиденд тўлаш манбаида даромад солиғи 
ҳисобланди 
6610 
6410 
3 
Ҳисобланган дивидендлар тўланди 
6610 
5010-
5530 
4 
Чиқиб кетаётган таъсисчиларга улушлари 
бўйича қарзлар ҳисобланди 
8330, 8610, 
8620 
6620 
5 
Чиқиб кетаётган таъсисчиларга улушлари 
бўйича қарзлар тўланди 
6620 
5010-
5530 
 
 

---

170 
14.8. Узоқ муддатли инвестициялар ҳисоби. 
Узоқ муддатли молиявий инвестициялар - бу узоқ муомала муддатига 
эга (12 ойдан ортиқ) активларнинг сотиб олинишига оид инвестициялардир. 
Узоқ муддатли молиявий инвестицияларнинг баҳоланиши «Молиявий 
инвестициялар ҳисоби» номли 12-сон БҲМАга асосланади.
Харид қилиниши чоғида молиявий инвестициялар брокерлик 
хизматларига оид тўловлар, божлар, банк хизматига оид тўлов ва бошқа 
харажатлар каби харид қилишга оид харажатлар билан биргаликда харид 
қилиш қиймати бўйича баҳоланади. 
Узоқ муддатли молиявий инвестицияларнинг акциялар ёки бошқа 
қимматли қоғозлар эмиссияси йўли билан қисман ёки тўлиқ харид қилиниши 
чоғида уларнинг номинал қиймати эмас, балки қимматли қоғозлар 
бозоридаги сотиш қиймати харид қилиш қиймати бўлиб ҳисобланади. Узоқ 
муддатли молиявий инвестицияларнинг алмашлаш ёки бошқа активга қисман 
алмаштириш йўли билан харид қилишда харид қиймати берилағтган 
активнинг бозор қийматига асосланган ҳолда аниқланади.
Узоқ муддатли молиявий инвестицияларнинг ўз ичига фоизлар 
улушини, ҳисобланган дивидендларни уларни сотиб олиш вақтигача бўлган 
давр учун бўлган қиймат бўйича сотиб олиниши харидор томонидан 
сотувчига тўланган фоизлар суммаси чиқариб ташланган ҳолда харид қилиш 
қиймати бўйича ҳисобга олинади. 
Узоқ муддатли молиявий инвестицияларни ҳисобга олишнинг 
вазифалари қуйидагилардир: 
-
узоқ муддатли молиявий инвестицияларни ва улар бўйича олинган
даромадларни ўз вақтида ва тўғри аниқлаш;
- узоқ муддатли молиявий инвестициялар учун ажратилган маблағларни ўз
вақтида ҳисобдан чиқаришни таъминлаш;
- узоқ муддатли молиявий инвестицияларни ҳисобга олишда БҲМСларини кенг
қўллаш;
- узоқ муддатли молиявий инвестициялардан олинган даромадларнинг корхона
молиявий натижаларида акс эттирилишини таъминлаш;
- узоқ муддатли молиявий инвестициялардан олинган даромадлардан бюджетга тегишли
қисмини амалдаги меъёрий ҳужжатларга, Солиқ Кодексининг талабига мувофиқ тўғри
ҳисоблашни ташкил қилиш, бюджетга тегишли қисмини ўз вақтида ўтказишни
таъминлаш;
- узоқ муддатли молиявий инвестициялар ҳисобига келиб тушган маблағлардан
корхонани кенгайтириш, ривожлантириш ва корхона жамоаси эҳтиёжи учун
ишлатишни таъминлаш.

---

171