Mavzu: O‘zgarmas tok motorini ishga tushirish. (4) Reja 1

 YAkorning tishlar zonasini magnit yurituvchi kuchi 
xavo bo’shliidagi magnit maydonga o’xshash murakkab xarakterda tarqalgan maydon bu tishlar 
zonasidagi maydon xisoblanadi (34-rasm).
YAkorning tishlar bo’linmasini magnit maydoni: 
F
t
=V t
1

(1-8) 
bu yerda:
t
1
– tishlar bo’linmasining eni;

– xavo bo’shliining uzunligi. 
Bu oqim ikki bo’lakka bo’linadi:
F
t
=F
zx
+F
px
(1-9) 
bu yerda: 
F
zx
- tish orqali oqib o’tayotgan oqim; 
F
px 
- paz orqali oqib o’tayotgan oqim ;
x 
- xisoblash 
koordinatasi.
Bu bo’lakdagi magnit maydonni xisoblash qiyin bo’lganligi sababli amaliy 
xisoblashlarni qanoatlantiruvchi Simpson usulidan foydalaniladi. Bu usulda tishni balandligi 
bo’yicha uchta qismga bo’linib, xar bir bo’lakning ko’ndalang kesimidagi maydon 
kuchlanganligi xisoblanadi. Tishlar zonasidagi magnit yurituvchi kuch
F
z 
= H
z
h
z
(1-10) 
bu yerda:
6
)
H
4H
(H
z3
z2
z1
z
H
(1-11) 
H
z1
- tishning ustki qismidagi magnit maydon kuchlanganligi;
H
z2
- tishning o’rta kesmidagi magnit
maydon kuchlanganligi;
H
z3
- tishning pastki kesimidagi magnit maydon kuchlanganligi;
h
z
- tishning, 
balandligi.
Tishlarning ko’ndalang kesimlarini ixtiyoriy nuqtalarida maydon kuchlanganligini o’zgarmas deb 
qabul qilinadi. 
 
 YAkor, qutblar va yarmo magnit o’zaklaridagi magnit maydon 
YAkor, qutb va yarmo o’zaklaridagi magnit maydonlar nisbatan kichik bo’lganligi sababli, 
ularning maydon kuchlanganliklarini tajribalar yordamida keltirib chiqarilgan formulalar yordamida 
xisoblash mumkin. YAkorning magnit o’zagida magnit maydon ikkiga bo’linadi, o’zakdagi magnit 
maydonning o’rtacha induktsiyasi 
п
п
2
К
h
l
Ф
В
а
а

 
(1-12) 
bu yerda: 
п
l
-magnit o’zakning uzunligi; 
h
a 
- magnit o’zak balandligi; 
K
p
- po’latni to’ldirish 
koeffitsiyenti. 
YAkorning magnit o’zagidagi magnit maydonning xisoblab topilgan induktsiyasiga asosan 
magnit o’zakni tayyorlashda qo’llanilgan elektrotexnik po’latning magnitlanish egri chiziqlaridan