Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

atalyk
we 
agajaýak
diýen iki şahasy bar. 
HANHALKYNYŇ urug-tireleri: ýarymsa, solagaý, i:njaldy (ýa-da 
i:njeldi), üggüldi, heseneke, çaka okjy, halhal.
Esgileriň uly bölegi Özbegistanyň dürli raýonlarynda we Täjigistanyň 
Şährituz raýonynda ýaşaýarlar. Ýerleşen ýerlerine görä, olara şeýle atlar 
dakylypdyr: 
Gyrteý esgisi
—Garaköl we Alat raýonlarynda: 
Börilaň 
esgisi
—Alatda. Bu topar Kaşgaderýa welaýatynyň Mübärek şäheriniň 
töweregine göçüp gelenden soň 
Köneşäher esgisi
diýen ady alýar; 
Çalyş 
esgisi
—Ürgenç etrapynda, 
Hatap esgisi
—Termez töwereginde ýaşaşar. 
Köneşäher esgileriniň düzüminde 
na:jy, taýsy, kör
diýen uruglar bolup, 
olardan 
körler owşar, ýolma, bowuş, gandym
diýen tirelere bölünýär. 
Gyrteý esgilerinde ýene-de 
çalyş, leglek, si:wa, pitek, gopal
ýaly tirelere 
duş gelinýär.
Täjigistanyň Şährituz raýonynyň Jargorgan obasynda ýaşaýan 
esgileriň ýaşulusy Saparguly Togtaýewden ýazyp alan maglumatymyza 
görä, esgileriň abygüzer we hanhaky bölümleriniň hersi 16 tireden ýa-da 
8 sany jübdek (goşa) urugdan durýär. Ola şu aşakdakylardyr:
ABYGÜZER—joň-nerbaş, 
üggüldi-buslum, 
galp-tersaýak, 
sarybaky-amanek, köşek-taýlar...
HANHALKY—çokaý-heseneke, 
ýapaç-ýediurug, 
okçy-däli, 
guljuk-gulla”py, ýa:rymsa-halhal, sowakçy-çöwre, injaldy-arybakan, 
solagaý-agajaýak.
MÜJEWÜR
S.M. Demidow Mary we Baýramaly raýonlarynda ýaşaýan 
müjewürleri iki uly topara bölýär: 
gutam
(Mary) we 
haly:l
(Baýramaly). 
Ol bulara degişli tireleri şeýle belleýär:
GUTAM—mezi-t, serdar, gyzylja, ereş.
HALY:L—jynlar (onuň bir bölümi gyzyldonly), ma:rha: (haňralar), 
y:sa:jy (Isa hajy), keller, ýo:nus, pirsözün (tatlar), serdarlar.
Şu awtor Tagta raýonyndaky müjewürleriň 5 bölümini belleýär: 
abylhalyk, çandyr, mezit, mämmedaly, öwlüýäler.

---

264
Ýerli ýaşulular Murgap oazisindäki müjewürleri yslam we Ýo:nus 
diýen iki uly topara bölüp, olara degişli şu tireleri sanaýarlar:
YSLAM—garabaý, ebeýt, babanyýazkel.
ÝONUS—pirsöýün, serdarlar. Bulardan başga-da, olar gutamlara 
degişli