B. B. Sobirov " " 2021-y

Hozirgi o‘zbek adabiy tili 
Fonetika va fonologiya. 
Fonetikaning tadqiqot maqsadi va usuliga ko‘ra 
turlari. Fonetika aspektlari.
Fonema, uning differensial va integral belgilari
. Fonologik zidlanishlar, 
ularning turlari. Korrelyatsiya. Vokalizm va konsonantizm tizimlarida korrelyatsiya 
turlari. Fonema ottenkalari tasnifi. 
Hozirgi o‘zbek tili vokalizmi va konsonantizmi. 
Unli va undosh fonemalar 
tasnifi va tavsifi. Ayrim unlilar tavsifi. Unlilarning kombinator va pozitsion 
xususiyatlari. Hozirgi o‘zbek tili konsonantizmi.
Fonetik o‘zgarishlar.
Kombinator omillar ta’sirida sodir bo‘ladigan
 
o‘zgarishlar. Pozitsion omillar ta’sirida sodir bo‘ladigan o‘zgarishlar. Turkiy 
so‘zlarning an’anaviy fonetik tuzilishga moslashishi.
Bo‘g‘in, urg‘u, intonatsiya
. O‘zbek tilida bo‘g‘in tuzilishi. Urg‘u tiplari. 
Intonatsiya (intonema), uning prosodik elementlari: nutq melodikasi, nutq ritmi, 
temp, nutq intensivligi, nutq tembri, pauza.
Intonatsiya turlari. Intonatsiyaning gap va nutqdagi roli. 
Bo‘g‘in, urg‘u, intonatsiyaning ta’lim bosqichlarida o‘rganilishi. 

---

5 
Grafika. 
Grafikaning muayyan til birliklari (fonema, aksentema, intonema, 
leksema, morfemalar).
Imlo qoidalari
. Amaldagi imlo qoidalari. O‘zbek yozuvining shakllanishi 
haqida tarixiy-xronologik ma’lumot.
Orfoepiya. 
Unli tovushlar orfoepiyasi. Undosh tovushlar orfoepiyasi. O‘z 
qatlamga oid so‘zlar orfoepiyasi. Boshqa tillardan o‘zlashtirilgan ayrim so‘zlar 
orfoepiyasi.
Leksikologiya.
Leksikologiyaning turlari. Leksikologiyaning semasiologiya, 
onomasiologiya, etimologiya, frazeologiya, so‘z yasalishi sohalari bilan aloqasi.
O‘zbek tilining leksik tizimi, uning taraqqiyotida lisoniy va nolisoniy omillar.