Gidrogeologiya va injenerlik geologiyasi asoslari

 — elaklar komplektining ustki qopqog‘i; 2 —
elaklar komplektining tag — 0,1 mm dan mayda zarralar
yig‘iladigan  qismi.

---

1 5 1
Shag‘allarning fraksion tarkibini aniqlash uchun o‘rganish maydon-
laridan miqdori 3—5 kg, ba’zan ularni tashkil etuvchi fraksiyalar o‘lcha-
mining kattaligi, yechilayotgan masalaning maqsadi va vazifalariga qarab
10—15 kg bo‘lgan namunalar laboratoriyaga keltirilib yaxshilab yuviladi
va havo haroratida quritilib, dastlabki og‘irligiga nisbatan qolgan og‘irligi
aniqlanadi. So‘ngra sinovga tayyorlangan ma’lum og‘irlikdagi ana shu
namuna  ketma-ket  o‘rnatilgan  birinchi  xildagi  elaklar  jamlamasiga
kiruvchi eng yuqorigi elakka solinadi va elash jarayoni amalga oshiriladi.
Natijada olingan namuna teshiklari o‘lchami 200, 100, 60, 40, 20, 10
mm bo‘lgan elaklar bo‘yincha ajraladi. Har bir elakda qolgan fraksiya-
lar miqdori (D, %) quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
1
100


f
g
g
D
bu yerda: g
f
 — har bir elakda qolgan fraksiyalar og‘irligi, g;
g
1
 — tadqiqot uchun olingan, havo haroratida quritilgan na-
munaning umumiy og‘irli, g.