Мавзу: Тугунакмевали экинларнинг аҳамияти. Картошка биологияси ва

Туганаги
-столоннинг 
йўғонлашган 
учки 
қисмидир. 
Туганакнинг столонга бириккан жойи 
киндик
деб аталса, 
қарама қарши томони 
учи 
деб аталади. Туганакнинг юзасида 
спираль шаклда кўзчалар жойлашади. Туганакнинг юқорги 
қисмида кўпроқ, пастки қисмида камроқ бўлади. Туганакдаги 
кўзчалар чуқурча ҳолда бўлиб кўзчалар чуқур ѐки юза бўлади.
Ҳар кўзчада 3-4 та новда чиқарадиган куртак бўлади. 
Тугунакнинг юқори қисмида кўзчалар олдин ўсиб чиқади ва 
ўсимталари бақувват бўлади.Пастки кўзчалар секин ўсади, 
лекин туганакдан барча кўзчалардан куртаклар ўсиб чиқади. 
Туганакларнинг шакли юмалоқ, понасимон, чузиқ, ясси 
бўлиши мумкин. Туганакларнинг вазни ҳар хил бўлади, 
кўпинча 50-200 гр келади.Пўстининг ранги ҳар хил: сариқ, 
пушти, қизил, оч яшил рангли бўлади. Пўсти силлиқ, ғадир 
будир ѐки тўрланган бўлади. 

---

Картошканинг ривожланиш даврлари 
1. Ўсиб чиқиш 
2. Шоналаш 
3. Гуллаш 
4. Туганак тугиш 
5. Палагининг қуриши 
 
 

---

3. Картошка биологияси
 
Иссиқликка талаби.
Картошка илдизидаги тупроқ 
ҳарорати +7
0
дан юқори бўлса ҳосил яхши ривожланади. Унинг 
пояси эса +5-6
0
да ўса бошлайди, жадал ўсиш эса +17-22
0 
дан 
юзага келади, ҳарорат +40
0 
дан ошганда эса ўсишдан тўхтайди. 
Ҳарорат –1-1,5
0
да картошканинг ер остки қисми нобуд бўлади. 
Туганаклар –1-2
0 
совуқда музлайди, лекин салқин шароитда
узоқ сақланади. Ҳарорат +18-21
0
бўлганида картошканинг 
гуллаши тез ўтади, туганаклари жадал ҳосил бўлиши учун энг
қулай ҳарорат +16-19
0 
дан юқори бўлса туганакларнинг 
катталашиши секинлашади ва тупроқ ҳарорати +28-29
0
етганда 
туганаклар умуман семирмайди. Туганакларни яхши ўсиш учун 
эса ўртача ҳарорат +19-23
0
.

---

Юқори ҳарорат картошканинг ирсиятига ва сифатига 
ҳам ѐмон таъсир кўрсатади, унинг кўпинча айнишига, 
ҳосилдорлигининг суринкасига камайишига ва товарлик 
сифатининг пасайишига олиб келади. Кечки муддатда – ѐзда 
экиладиган уруғлик картошка сақлаш вақтида юқори 
ҳарорат таъсирида кўплаб нобуд бўлади, экилганда ерда 
чириб кетади. Натижада экин кўпинча сийрак чиқади ва 
ҳосил кескин камаяди. 
Картошканинг тўлиқ ўсиб ривожланиши ва ҳосил 
тўплаши учун (100С.дан юқори) эртапишар навлари учун 
1000-1400°, кечпишарлар учун эса 1400-1600° миқдорда 
ҳарорат талаб этади.

---