Rivojlantirish instituti

8 .3 . T itra sh n in g in so n s a lo m a tlig ig a t a ’siri
Turli tipdagi m ash in a va m e x a n izm lar ishlayotganda vujudga 
keladigan titrash m anbayi y a qinida tu rg a n yoki u bilan bevosita 
a lo q a d a b o ‘lgan o d a m la rg a zararli t a ’sir k o ‘rsatadi.
Titrash oqibatida inson (o p e ra to r)n in g fiziologik va funksional 
holati izdan chiqishi m u m k in . T u r g ‘u n fiziologik o ‘zgarishlar 
k o ‘rish qobiliyatining pasayishida, ve stibula r a p p a ra t reaksiya- 
sining o ‘zgarishida ( h a ra k a tla r muvofiqligi) va ishqalanish bilan 
b o g ‘liq b o ‘lgan h o disalarda kuzatiladi. U s h b u g u r u h om illa rn in g
titrash faolligini kamaytirish ishqalanuvchi yuzalar materiallarining 
xususiyatlarini o ‘zgartirish bilan b o g ‘liq b o ‘lib, b u n g a h a r bir 
xususiy hoi u c h u n xos b o ‘lgan usullar y o rd am id a, m asalan, maxsus 
moylovchi materiallarni qoMlash orqali erishish m um kin. U yg‘otuv- 
chi o m illa rn in g ikkinchi guruhi jis m la rn in g h arakati (rotorlarning 
aylanishi, m ex a n iz m b o ‘g ‘inlarining surilishi) bilan b o g ‘langan.
T e branishni kam aytirishning ba rc h a m exanik sistemalari u c h u n
u m u m i y b o ‘lgan ikki usulni k o ‘rsatish m u m k in . Birinchi usul 
re z o n a n s hodisalarini b a r t a r a f e tis h d a n iborat. A gar m as h in a yoki 
qurilm a chiziqli xususiyatga ega b o ‘lsa, asosiy vazifa uning xususiy 
c hastotasini keragicha o ‘zgartirishdan iborat b o ‘ladi. C hiziqsiz 
xususiyatli obyektlar u c h u n re z o n a n s h o disa la rining b o ‘lmaslik 
s h a r t i b a ja r il is h i l o z i m . I k k i n c h i u s u l m a s h i n a d a m e x a n i k
e n e rg iy a n in g yutilishini k u c h a y tirish g a a soslangan. T itr a s h d a n
m u h o fa z ala sh n in g s o ‘ndirish (d em p ferla sh ) d e b a taluvchi ushbu 
usulini keyinroq k o ‘rib chiqam iz.