Касбий қайта тайёрлаш йўналиши

2. Қўл қўғирчоқ театри 
Қўл қўғирчоқ театрида қўғирчоқлар, яъни эртак қаҳрамонлари қўлга 
кийгизилган бўлади. Қаҳрамонлар ширма орқасида кўрсатилади. 
3. Стол қўғирчоқ театр 
Стол қўғирчоқ театрининг 4 хили бўлади. 
1. Қоғоздан ясалади; 
2. Картондан ясалади; 
3. Тахтадан ясалади; 
4. Пластмассадан ясалади. 
Бу 
театр 
стол 
устида 
кўрсатилади. Бу театр тури мактабгача 
таълим муассасалари учун қулайдир. 
4. Марионетка қўғирчоқ театри 
Марионетка қўғирчоқ театри 3 хил бўлади: арқонли, темирли, чўпли. 
Бу театр турида қўғирчоқларнинг қўл ва оёқлари леска, ингичка сим ёки 
арқон билан боғланган ҳолда театр ўтказилади. 

---

114 
5. Бармоқли қўғирчоқ театри 
Бармоқли қўғирчоқ театрида қўғирчоқлар бармоқларга кийгизилиб 
қуғирчоқ театри кўрсатилади. 
1.3 Мактабгача таълим муассасасаларида қўғирчоқ театрини 
ташкил этиш. 
Театр болаларга хурсандчилик ва қувонч бахш этиш билан бирга катта 
тарбиявий аҳамиятга ҳам эгадир. Мактабгача таълим муассасаларида катта 
спектаклларни қўйиш мумкин эмас. Кичик саҳнали, кичик эртак асосида 
ўзларининг ўйинчоқлари ёрдамида қўйиш мумкин. Бу кичик кўринишларнинг 
ҳар бири ҳам болаларда катта таассурот уйғотади ва байрам эртакларига 
кўтаринки рух бахш этади. Ҳар қандай бадиий асар қўғирчоқ театри орқали 
кўрсатилса, болалар учун янада тушунарли бўлади. 
Қўғирчоқлар турлари 
1. Қўлқопли қўғирчоқ тури. 
2. Троссли қўғирчоқ тури (симли). 
3. Иплар ёрдамида (марионетка) бошқарадиган қўғирчоқ тури. 
4. Очиқ усулда бошқариладиган (планшетли) қўғирчоқ тури. 
5. Сояси туширилиб ўйнатиладиган қўғирчоқ тури. 
6. Ниқоб (маска) билан ишланадиган қўғирчоқ. 
Қўғирчоқларни бошқаришда қўл ҳаракати. 
 
Қўғирчоқ театри актёри учун энг зарур бўлган йўналиш бу унинг қўл 
ҳаракатчанлигидир. Ҳақиқатдан ҳам инсон хатти-ҳаракатининг энг фаол 
ижрочиси бўлган қўл қўғирчоқ театрида ўзининг мўжизакорлиги, сеҳргарлик 
кучини янада яққол намоён қилади. Драматург асаридаги қиёфалар мусаввир 
ва қўғирчоқ устасининг ижодий кўмагида дунёга келган қаҳрамонлар қўғирчоқ 
театри актёри қўли билан жонланиб, мантиқли, мақсадли хатти-ҳаракатга 
мойил қилинади. Бу ўз ўрнида қўғирчоқ театри актёридан қўлларининг нақадар 
ҳаракатчан, чиниққан, чидамли бўлишини тақозо этади. Шунинг учун 
қўғирчоқларни катта маҳорат билан бошқариб, турли мантиқли хатти-
ҳаракатлар содир қилиш билан бирга, қўл яланғоч ҳолда, қўлқопли ҳолатда ёки 

---

115 
думалоқча кийган ҳолатда турли ҳаракатларни амалга ошириб, турфа образлар 
яратади ва бой имкониятларини намоён этади. Демак, қўғирчоқ театри 
актёрнинг қўл ҳаракатчанлиги чексиз имкониятларга эга бўлиши керак.