Самарқанд қишлоқ ХЎжалик институти ветеринария факултети



Download 3,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet117/268
Sana05.01.2023
Hajmi3,13 Mb.
#897834
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   268
Bog'liq
hajvonlar fiziologiyasi

Олий вегетатив марказлар.
В.Н.С фаолиятини катта ярим шарлар 
пўстлоғи, пўстлоқ ости ядролар, ретикуляр формасия ва мияча бошқариб, 
пўстлоқ ости ядроларида яъни тарғил танада симпатик ва парасимпатик 
ядроларга таъсир қиладиган нейронлар гуруҳи бўлса, ретикуляр формасияда 
адреналин ва норадреналинсимон моддаларни ҳосил бўлиши, бу қисмлар 
симпатик нерв системасига боғлиқлигини тасдиқлайди. Шунинг билан бирга 
ретикуляр формасия вегетатив функсияларни бошқарувчи марказлар 
активлигини бир хилда сақлайди. 
Мияча В.Н.С ига ўз таъсирини ретикуляр формасия, гипоталамус 
орқали ўтказиб мияча олиб ташланганда ѐки таъсирланганда юрак фаолияти, 
томирлар тонуси ўзгаради. Демак мияча В.Н.С фаолиятига таъсир етади. 
Ҳамма вегетатив марказлар бош мия ярим шарлар пўстлоғи назоратида 
ишлаб, катта ярим шарлар пўстлоғининг турли қисмларини қўзғатганда кўп 
вегетатив функсияларини ўзгаришини В.Я.Данилявский, Н.А. Мисловский, 
В.М.Бехтеров, Ж.Фултонлар кузатган. Мия пўстлоғини пешона қисми 
таъсирланганда нафас, овқат ҳазм қилиш, қон айланиш, жинсий функсиялар 
ўзгаради. Шунга асосланиб Ж.Фултон В.Н.С.сининг мия пўстлоғидаги олий 
марказлар пўстлоқни пешона қисмида жойлашган дейди. К.М.Биков 
лабораториясида турли вегетатив функусияларини шартли рефлекси ҳосил 
қилинган. 
Нерв системасининг трофик функсияси деганда орган ва тўқималарда 
узлуксиз содир бўлиб турадиган моддалар алмашинувига Н.С. нинг таъсир 
етиши тушунилиб, Н.С. фаолияти ўзгарганда уларда моддалар алмашинуви 
ўзгаришини И.П.Павлов, Л.А. Орбели, А.Т.Гинесинскийлар кузатиб, 
симпатик Н.С.сининг қўзғалиши туфайли чарчаган орган фаолияти 
тикланади бу моддалар алмаши-нувининг тезланишишига боғлиқлигининг 
белгисидир. Демак, моддалар алмаши-нувининг ўзгариши нерв толалари ва 
тўқималарининг 
таъсирланувчанлигига, 
қўзғалувчанлигига, 
ўтказувчанлигига ва функсиясига таъсир етади.
Сохта, аксон рефлекслар М.Н.С иштирокида рўѐбга чиқмай, органга 
борувчи нерв толаси бўлиниб, тормоқланиб, бир қисми бошқа орган билан 
туташган бўлса, аксон рефлекслар юзага келади.
Бу вақтда бир органнинг таъсирланиши натижасида қўзғалиш шу 
органдан бошланган нерв толаси орқали келаѐтиб, марказга етмасдан 
тармоқланган қисм-дан иккинчи тормоққа ўтиб, у билан туташ органга 
келиб, шу органни фаолият ҳолатига келтириб, М.Н.С.си иштирокисиз 
рефлектор акт рўѐбга чиқади. Демак, бир орган М.Н.С.сининг иштирокисиз 
бошқа орган фаолиятига таъсир килиб. унинг фаолиятини ўзгартириши 
мумкин. 

Download 3,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish