Ajdodlarimizning ilmiy merosi abadiyatga

ADABIYOT 
 
Turkiy yozma adabiyot.
X - XII asrlarda Movarounnahr va Sharqiy Turkistonda 
turkiy xalqlarning qadimdan davom etib kelayotgan og'zaki adabiyoti bilan bir 
qatorda, yozma adabiyot yuzaga keladi. Qator yirik asarlar bitildi. Ulardan eng 
nodirlari Yusuf Xos Hojibning " Qutadg'u bilig 
“, Mahmud Koshg'ariyning " Devonu 
lug'otit - turk 
“, Ahmad Yugnakiyning " Hibat ul - haqoyiq “, Ahmad Yassaviyning " 
Hikmat” kabi asar laridir. 
Bu davr turkiy adabiy tili eski oʻzbek va uygʻur tillarining vujudga kelishida ham 
muhim bosqich 
boʻldi. 
Mahmud az - Zamaxshariy.
Abulqosim Mahmud az Zamaxshariy 1075 - yilda Xorazmning Zamaxshar 
qishlog'ida dunyoga kelgan. 
Ilmga boʻlgan chanqoqlik uni Buxoro, Marv, Nishopur, 
Isfahon, Shom, 
Bag’dod, Hirot va Makkada hayot kechirib, arab tili va adabiyotini, 
diniy ilmlarni, xattotlik 
san’atini, arab maqollari va urf - odatlarini chuqur 
o'rganishiga sabab 
boʻldi. U mintaqa geografiyasiga doir maʼlumotlarni to’playdi.
Mahmud Zamaxshariy turli soha ilmlariga oid 50 dan ortiq asarlar yozib 
qoldirdi. Ayniqsa, uning arab tili fonetikasi va morfologiyasiga bag'ishlangan " Al - 
Mufassal 
“, Qur'oni karim tafsiriga oid " Al - Kashshof " asari musulmon olamida 
mashhurdir. Zamaxshariy " Arab va g'ayri arablar 
ustozi”, " Xorazm faxri " kabi 
sharafli nomlar bilan 
ulugʻlangan. U ko'p asarlarini Makkada yozganligi uchun " 
Jorulloh " 
(“ Allohning qo'shnisi “) degan sharafli nomga muyassar boʻladi. 
Qohiradagi dunyoga dong' i ketgan Al - Azhar diniy dorilfununining talabalari hozir 
ham " Al - Kashshof asosida Qur'oni karimni 
oʻrganadilar. U, shuningdek, tarixdagi 

---

birinchi koʻp tilli lug'at - arabcha - forscha - turkiy lug'atning asoschisi bo’lgan. 
Mahmud Zamaxshariy 1144 - yilda Xorazmda vafot etgan. 
1995 - yilda O'zbekistonda Mahmud Zamaxshariyning 920 yilligi keng 
nishonlandi.