‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o liy va ‘rta m a X s u s ta’l im V a zir lig I m. P. Boltabayev, M. S. Qosimova



Download 4,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet42/147
Sana23.12.2022
Hajmi4,65 Mb.
#895101
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   147
Bog'liq
Boltabayev M.P.Kichik biznes va tadbirkoplik

Biznes-rejaning mazmuni. 
Korxona faoliyatini m uvaffaqiyatli 
olib borishda biznes-reja m u h im rol o'ynaydi. B iznes-rejaning 
tuzilishi va m azm uni q a t’iyan chegaralanm agan. Fikrim izcha, etti 
b o ‘lim dan iborat biznes-reja eng m aqbulidir (5.1.1 -rasm ).
U shbu biznes-rejani batafsil ko‘rib chiqam iz:
Tadbirkorlik faoliyatining biznes rejasi
5.
1.1-rasm.
Tadbirkorlik faoliyatining biznes-rejasi.
Birinchi bo‘Iim. 
B iznes-rejada «T adbirkorlik faoliyatining
maqsadi va vazifalari» m arkaziy o ‘rinni egallaydi.
T ad b irk o rlik b iz n e sin in g asosiy m aqsadi fo yda o lish d ir. 
Rejalashtirilayotgan bitim ni am alga oshirish oldidan katta m ablag1 
sarflash va shu m ablag1 qanch a foyda keltirishini hisoblab chiqish 
lozim. Bunda va um um an, biznes-reja tuzishda vaqt om ilini doim o 
hisobga olish kerak. B oshqacha qilib aytganda, keladigan foyda 
vaqtga qarab qanday taqsim lanadi va inflyasiyaga nisbatan u nin g
sam aradorligi qan d ay b o ‘lishligini hisoblab chiqish lozim.


Biznes-loyihani amalga oshirishdan aw al shuni e ’tiborga olish 
kerakki, olinadigan foyda om onat bankka qo'yilgan shu miqdordagi 
m ablag4 keltiradigan foizdan k o 'p bo'lishini ta ’m inlashi lozim.
B iznes-reja tu zu vch ilarnin g diqqat m arkazid a, m arkaziy, 
ustuvor masaladan tashqari, boshqa maqsad va vazifalar ham turishi 
kerak. M asalan , ijtim oiy m aq sad lar, tad b irk o rlik m a q o m in i 
ko'tarish, maxsus m aqsad va vazifalar, hom iylik tadbirlari va 
boshqalar.
Ikkinchi bo‘lim. 
«B iznes-rejaning um um iy xulosasi, asosiy 
p aram etr va ko'rsatkichlari» um um lashtiruvchi xususiyatga ega 
bo'lib, biznes-reja asosiy g 'o ya va m azm unining qisqacha k o 'ri- 
nishidir. U rejani ishlab chiqish jarayonida yaratilib, aniqlanadi va 
biznes-rejani tuzgandan keyin yakunlanadi.
U m um lashtiruvchi b o 'lim d a quyidagilar taqdim etiladi: bosh 
m aqsadning loyihasi (bitim ); ishlab chiqariladigan m ahsulot, 
tuzilayotgan reja yakunining qisqacha tavsifi va u larning o 'zaro
farqi; qo'yilgan maqsadlarga erishish yo'l va usullari; loyihani amalga 
o sh irish m u ddatlari; uni am alga oshirish bilan b o g 'liq sarf- 
xarajatlar; kutilayotgan sam ara va natija; olingan foydani qo'llash 
sohasi.
U m um lashgan natija ko'rsatkichlari: um um iy yakunlovchi 
k o 'rsatk ich lar (ishlab chiqarish hajm lari, m ahsulotning sotilishi, 
xizm atlarning ko'rsatilishi; sotishdan tushgan m ablag'; shaxsiy va 
zayom sifatida olingan vositalar (sam aradorlik); maxsus k o 'rsat­
kichlar (sotilayotgan tovar va ko'ibatilayotgan x izm atlar sifati, 
ularning o'zig a xos xususiyati, iste’m olchilarnint talabi va didini 
qoniqtirishi; qilingan xarajatlarning qoplanishi; tavakkalning past 
darajaliligi; rejalashtirilayotgan natijani olish kafolati).
Uchinchi bo‘lim. 
«Tadbirkorning iste’molchiga taqdim qilayot- 
gan m ahsulot, tovar va xizm atlarning tavsifi» deb n o m lan ib , unda 
quyidagilar taqdim etiladi: tadbirkor ishlab chiqargan m ahsulot 
ko'rsatkichlari yoki uning tavsifi: ta ’rifi, modeli, su r’ati va boshqa­
lar; ish b ilarm o n ishlab ch iq arg an tovar iste’m o lch ilari va u 
qoniqtirm o qchi bo'lgan iste’m ollar (xaridorning tovarni sotib 
olishga qodirligi haqida bashorat; tovar sotib oluvchi h u d u d , aholi 
guruhi, tashkilotlar haqida m a ’lum ot; tovarlarni m a ’lum vaqt


doirasida iste’mol qilishi haqida m a’lum ot, tovaiga nisbatan talabga 
ta ’sir etuvchi om illar); ishlab chiqarilgan tovarning sotish narxini 
bashorat qilish.
To‘rtinchi bo‘lim. 
«Bozor k o n ’yunkturasi, talab va sotuv haj- 
m ining tahlili» b o ‘lim ida talabni o 'rg an ish va narxlarni bashorat 
qilishning davom i bo'lib, bu b o 'lim d a ishlab chiqarishning hajmi 
va tovarning sotilishi vaqt m obaynida belgilab beriladi.
Biznes-rejani tayyorlash jarayonida bozorning tadqiqoti, tahlili 
va baholanishi bir tom ondan, o ld indan taxm in qilishga asoslansa, 
ikkinchi to m o n d an , bo'lajak xaridor yoki savdo tashkiloti bilan 
bo'lgan dastlabki bitimga tayanadi.
Loyihalam ing o'lcham i va m uddatiga qarab, turli xil sharoitlar 
yuzaga keladi. Kichik va qisqa muddatli loyihalar amalga oshirilganda 
m ahsulot iste’m olchilari doirasini aniqlash m um kin. B u esa, o 'z
navbatida, sotuv hajm i haqida xulosa chiqarish im konini beradi.
Bozorga tahliliy baho berish bilan birga, biznes-reja bozorni 
m arketing va boshqa faoliyat turlari bilan jadallashtirish yo'Uarini 
ham belgilab berishi lozim.
U shbu b o 'lim n i ishlab chiqishda boshqa ishbilarm onlar m av­
judligi, raqobatchilar, ularning imkoniyati va qobiliyati, shuningdek 
narx siy osatin i bilish lozim . B u ndan tash q ari, b izn es-rejag a 
raqobatni hisobga olgan holda tovarning sotilish hajmi kiritiladi.
Beshinchi bo'lim. 
«Harakat dasturi va tashkiliy chora-tadbirlar» 
bo'lib, bu bo'lim ning m azm uni aksariyat hollarda tadbirkorlik turiga 
(ishlab chiqarish, tijorat, m oliya) bog'liq. Ishbilarm onlik harakat 
dasturi quyidagilarni o 'z ichiga oladi: a) m arketing harakatlari 
(reklam a, sotish bozorini aniqlash, iste’m o lch ilar b ilan aloqa 
bog'lash, ularning talabini hisobga olish); b) m ahsulotni ishlab 
chiqarish; v) tovarlarni sotib olish, saqlash, tashish, sotish (aso- 
san, tijorat tadbirkorligiga oid); g) tovarni sotish jaray o n i va sot- 
gandan keyin xaridoiga xizm at ko'rsatish.
Tashkiliy tadbirlar dasturiy harakatlarning uzviy qism i b o 'lib , 
biznes-reja bajarilishining boshqaruv uslubi; loyiha boshqaruvining 
tashkiliy tuzilm alarini; ijro etuvchi harakatlarni m uvofiqlashtirish 
uslubini qam rab oladi. M eh n at haqining maxsus shaklini o'm atish ,


rag'batlantirish, kadrlam i tanlab olish, ularni tayyorlash, hisob, 
nazorat ishlari tashkiliy tadbirlarga kiradi.

Download 4,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   147




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish