Namangan davlat universiteti raxmatova xayrixon ashiraliyevna pedagogik diagnostika

V. Pedagogik o‘lchovlar.
Tashxislash yoki tadqiqotni amalga oshirishda 
pedagogik o‘lchovlarga ega bo‘lish muhim ahamiyat kasb etadi.
 
 
O‘lchash – qandaydir belgining ahamiyati, qiymatini aniqlash jarayoni.
O‘lchov (yoki o‘lchov birligi) – muayyan ko‘rsatkichni miqdor jihatdan 
baholash uchun qabul qilingan kattalik.
Ko‘p holatlarda qiymat raqamdagina emas, balki tushunchalar yordamida 
ham 
ifodalanadi. O‘lchash o‘lchanadigan xususiyat bevosita kuzatish metodi yoki 
o‘lchov asboblar yordamida amalga oshiriladi. 
Aniq fanlarda o‘lchashda ma’lum qiymat (ko‘rsatkich) boshqa bir qiymat 
(ko‘rsatkich) bilan solishtiriladi. Bu turkumga kiruvchi fanlarda o‘lchov birliklari 
standart, etalon sifatida qabul qilingan.
Ijtimoiy fanlar, xususan, sosiologiya, psixologik va pedagogik fanlarida 
standart, etalon bo‘lgan o‘lchovlar mavjud emas. Qolaversa, psixologik va 
pedagogik hodisalarning o‘lchov (belgi, fazilat, xususiyat, omil)lari yashirin, 
maxfiy bo‘ladi.
Shu sababli psixologik va pedagogik hodisalarni faqatgina bir yo‘l bilan, 
ya’ni, ularning bevosita namoyon bo‘lishiga ko‘ra taxminan baholash mumkin. 
Qolaversa, ijtimoiy fanlarda tegishli hodisalarni o‘lchash uchun ma’lum mezonlar 
aniqlanadi va ular amaliyotda foydalanish uchun qabul qilinadi.
Pedagogik o‘lchov – ma’lum qoidalarga muvofiq ob’ektlar va ularga 
xos xususiyatlarning raqamlardagi ifodasini anglatuvchi kattalik. 
 
O‘lchash, odatda, bevosita (muayyan standart, tayanch o‘lchagich, mezonlar 
asosida) yoki bilvosita (boshqalarning yordamida yoki muayyan vositalar asosida) 
amalga oshiriladi. 
Bevosita o‘lchash
– 
o‘lchanadigan ob’ektni biron-bir standart, tayanch 
o‘lchagich bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri taqqoslash.
Bu turdagi o‘lchash pedagogik tadqiqotlarda kamdan-kam uchraydi. Bevosita 
o‘lchash ko‘p holatlarda o‘quvchilarning jismoniy rivojlanganlik darajasini 
baholashda qo‘llaniladi. Pedagogik tadqiqotlarda ko‘pincha bilvosita o‘lchashdan 
foydalaniladi.