O‘zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mаxsus tа’lim

10.3. Chokli kontaktli payvandlash 
 
Chokli payvandlash bir-birini berkitib turuvchi nuqtalar qatorini hosil qilish 
yo‘li bilan zich birikma (chok) hosil qilish usulidir. Bunda aylanuvchi disksimon 
elektrodlar - roliklar yordamida tok keltiriladi va detallar siljitiladi. Nuqtali 
payvandlash kabi detallar ustma-ust yig‘iladi va payvandlash tokining qisqa 
muddatli impulslari bilan qizdiriladi. Nuqtalarning bir-birini berkitib turishiga 
tok impulslari o‘rtasidagi to‘xtam (pauza)ni va roliklarning aylanish tezligini 
tegishlicha tanlash orqali erishiladi. 
10.2-rasm.
Kontaktli choqli payvandlash sxemasi:
1 – payvandalanayotgan detallar; 2 – roliklar; 3 – transformator; 4 – 
o‘zak. 
Chokli payvandlashning uzlukli, uzluksiz va qadamli turlari bo‘ladi. 

---

87
Roliklar yordamida uzluksiz payvandlashda payvand-lanayotgan detallar 
o‘zgarmas tezlikda uzluksiz harakatlanadi. Bunda payvandlash toki uzluksiz 
ulangan bo‘ladi. 
Roliklar yordamida uzlukli payvandlashda qisqa muddatli tok impulslari (
t
i
) 
to‘xtamlar (
t
T
) navbatlashib keladi va detallar uzluksiz harakatlanadi. 
Roliklar yordamida qadamli payvandlashda payvandlash toki ulangan paytda 
roliklar vaqtincha to‘xtaydi - detallar harakatlanmaydi, bu esa roliklarniig 
yeyilishini, qoldiq, zo‘riqishlarni va darzlar hamda kavakarlar paydo bo‘lishiga 
moyillikni kamaytirish imkonini yaratadi. 
Chokli 
payvandlashda 
detallar 
ko‘pincha 
ustma-ust 
yig‘iladi 
va 
payvandlanadi. Ammo ayrim hollarda chokli uchma-uch payvandlashdan ham 
foydalaniladi, bu hol birikmalarning siklik mustahamligi yuqoriroq bo‘lishini 
ta’minlaydi. Bunda payvalanayotgan detallar to‘laroq, erishi uchun folgadan 
yasalgan ustqo‘ymalardan foydalaniladi.