Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

7.11. Og`iz bo`shlig`i shilliq pardasida ichki a’zo va sistemalar xastaligi 
tufayli yuz beradigan o`zgarishlar 
Ma’lumki, organizmda vitaminlar tanqisligi, bir qator ichki a’zo va 
sistemalar xastaligi tufayli moddalar almashinuvi jarayoni izdan chiqadi. Ayniqsa, 
vitaminlar yetishmovchiligida og`iz bo`shlig`i shilliq pardasida ham anchagina 
noxush o`zgarishlar kuzatiladi. 
7.11.1. A vitamini tanqisligi. 
A vitamin tanqisligi
 
natijasida shilliq parda epiteliy qavatida sezilarli 
o`zgarishlar yuzaga keladi. Og`iz bo`shlig`i shilliq pardasi qizarib quruqlashadi, 
uzoq muddatli kataral gingivostomatit yallig`lanish jarayoni namoyon bo`ladi. 
Lablar quruqlashib, yuza sathida epiteliyning kuchli muguzlanishi oqibatida 
po`stloqchalar, yoriqchalar, og`iz burchaklarida yallig`lanish belgilari paydo 
bo`ladi. Yallig`lanish jarayoniga ikkilamchi infeksiya ta’siri qo`shilgan taqdirda 
shilinish - eroziya va yaralar hosil bo`lishi mumkin. 
Bolalarda tana terisi quruqlashib, po`st tashlay boshlaydi. Ko`z kon’yunktiva 
qavati quruqlashadi va keratit yallig`lanishlar vujudga keladi. 
Xastalik davosi
. Tarkibida vitamin A saqlagan oziq moddalar (sariyog`, 
baliq moyi, sabzi va boshqalar)ni iste’mol qilish lozim. Qo`shimcha ravishda 
kuniga 5-10 tomchidan vitamin A konsentratidan qabul qilinadi. 
 
7.11.2. V gurux vitaminlar tanqisligi 
Asosan hazm sistemasi a’zolarining xastaligi tufayli kelib chiqadi. Vitamin 
V
1
tanqisligi sababli og`iz bo`shlig`i shilliq pardasi oqish tus oladi, ba’zi joylarda 

---

240 
qizargan (giperemiya) dog`lar paydo bo`ladi. Til yuzasida karashlar hosil bo`ladi 
yoki epiteliy qavatining kuchli qovjirab to`kilishi natijasida tuksiz qizil rangli silliq 
sathlar yuzaga keladi va unda yoriqchalar paydo bo`ladi. 
Vitamin B
1
(tiamin) organizmda uglevodlarning parchalanishida ishtirok 
etadi va u neyrotrop (asab sistemasiga ta’sir ko`rsatuvchi) xususiyatga egadir. 
Organizmga uglevodlarning ko`plab kiritilishi ham B
1
vitaminining sarfini oshirib, 
unga nisbatan bo`lgan extiyojni kuchaytiradi. Og`iz shilliq pardasida hosil bo`lgan 
jarohatli o`zgarishlar natijasida shilliq pardaning achishishi va tilda og`riq sezgisi 
paydo bo`lishi asab sistemasi mahalliy faoliyatining buzilishidan darak beradi. 
Og`iz bo`shlig`ining atrof terisida, burun-lab burmalarida, qoshlar usti terisida 
kuchli muguzlanish belgilari kuzatiladi. Og`iz burchaklarida RR vitamini 
tanqisligida terining ochiq yuzalarida yallig`lanish jarayoni, shuningdek ich 
buzilishi aooratlari aniqlanadi. Vitaminlar balansini tiklash maqsadida V gurux 
vitaminlari kompleksidan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Bolalarga yoshiga 
qarab mos miqdorda B
1
, B
2
, B
6
, folat kislota 10 mg dan oshirmaslik sharti bilan 
buyuriladi. Nikotinat kislota (RR) ovqatdan so`ng 10-15 mg miqdorda beriladi.