O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

Abu Nasr Forobiy
ning inson va uning psixikasi haqidagi qarashlari «Ideal shahar 
aholisining fikrlari», «Masalalar mohiyati», «Falsafiy savollar va ularga javoblar», «Jism va 
aksidentsiyalarning shakllariga qarab bo’linishi», «Sharhlardan», «Hikmat ma’nolari», «Aql 
ma’nolari to’g’risida» kabi qator asarlarida bayon etilgan.
Abu Rayhon Beruniy
o’zining «O’tmish yodgorliklari» kitobida inson hayotiga doir xilma-
xil ma’lumotlarni keltiradi. 
Ibn Sino
ning 5 tomlik «Tib qonunlari» asarida organizmning tuzilishi, undagi nervlar va 
nerv yo’llari, fiziologik jarayonlar bilan bog’liq psixik jarayonlar haqida ancha muhim ma’lumotlar 
bor. Uning «Odob haqida» risolasi ham inson shaxsini shakllantirish to’g’risidagi jiddiy asardir. 
Yusuf Xos Xojib
ning «Qutadg’u bilig» asaridagi bosh masalalardan biri komil insonni 
tarbiyalashdir. 
Abdurahmon Jomiy
ning «Bahoriston», «Xiradnomai Iskandariy», «Tuhfatul ahror», 
«Sisilatuz zaxob» va boshqa asarlarida ilm–ma’rifat, ta’lim-tarbiya, kasb–hunar o’rganish, yaxshi 
xislatlar va odoblilik haqidagi fikrlar ifodalangan. 
Devoniy
o’zining «Axloqi Jaloliy» nomli asarida insoniy fazilatlarni to’rtga bo’ladi va bular 
donolik, adolat, shijoat va iffatdir. 
Psixika haqidagi qarashlar ma’lum vaqt (salkam 5 asr) kun tartibidan olib qo’yildi va XIX 
asr oxiri va XX asr boshlarida G’arbiy Yevropa mamlakatlarida va AQShda yana turli 
munozaralarga sabab bo’la boshladi. (I.M.Pavlov, N.E.Ribakov, K.N. Kornilov, P.P. Blonskiy, A.S. 
Vigotskiy – Rossiya, U. Djems, S.Xoll – AQSh, va boshqalar). 

---

182 
8-MAVZU: 
4- SOAT 
Psixika haqida umumiy tushuncha. 
Maqsad va 
vazifalar 
Auditoriya bilan ishlashning ijtimoiy psixologik shartlari.
Psixikaning asl ma’nosi nimani anglatishini va inson psixikasiga uning 
ta’sirini aniqlashimiz lozim. Psixologiya fanining tarixi, uning boshqa 
fanlar bilan aloqasi, psixologiyani vujudga kelishi fan sifatidagi 
faoliyatini boshlashini tahlil qilish kerak. Psixologiya fanining qadim 
yunonlarda, rimliklarda, O‘rta Osiyoda rivojlanishi tarixi haqida 
talabalarning ongiga singdirish. Yunon olimlaridan Aflotun, Arastu, 
Greklit, Suqrot, Gerodotning psixologiya faniga qo‘shgan xissalari haqida 
so‘z yuritish. Ibn sino, Farobiy, Beruniy ishlarining tahlilda psixologiya 
fanining asoslarini tushuntirish.