O„zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi

 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
 
13 
Ishni bajarish  tartibi 
 1-laboratoriya ishida qurilgan mohiyat - aloqa diagrammasi uchun 
relyatsion bog`lanish o`rnatamiz.
 
2.1-rasm. Mohiyat - aloqa modelining umumiy ko`rinishi. 
 
Foydali  qazilmalarni  boyitish  fabrikasining  relyatsion  modeli 
jadvallarini tuzib chiqamiz. 
 
 
 
 
2.2 - jadval. Ma‘lumotlar bazasining Korpuslar jadvali 
ID 
                    Korpuslar(zavod bo‘limlari) 
1 
Maydalash korpusi 
2 
Yanchish korpusi 
3 
Flotatsiya korpusi 
4 
Quritish va quyish ko‘rpusi 
 
 
 
2.3 - jadval. Ma‘lumotlar bazasining Qurilmalar jadvali 
ID 
Korpuslar_ID 
Qurilma 
1 
1 
Jag‘li maydalagich 
2 
1 
Konusli maydalagich 
3 
1 
g‘alvir 
4 
2 
Sharli tegirmon 
5 
2 
Barabanli tegirmon 
6 
3 
Flotatsion mashina 
7 
4 
Pech 
 
 
 
 
2.4 – jadval. Ma‘lumotlar bazasining Maxsulot jadvali 

---

 
 
 
14 
ID 
Qurilma ID 
Korpus ID 
Maxsulot(Korpusdan 
chiquvchi maxsulot) 
1 
7 
4 
Oltin 
2 
6 
3 
Kumush kukuni 
3 
6 
3 
Boshqalar 
4 
6 
3 
Mis kukuni 
 
2.5 - jadval. Maxsulot xomashyosi keluvchi baza (MXKB) 
ID  Maxsulot_ID 
MXKB 
1 
1 
Marjonbuloq  
ochiq koni 
2 
2 
Marjonbuloq  
ochiq koni 
3 
3 
Marjonbuloq  
ochiq koni 
4 
4 
Marjonbuloq  
ochiq koni 
 
Vazifalar 
1. Yuqorida  ko`rsatilganlardan  foydalanib  tanlangan  variantga 
muvofiq mavzu uchun relyatsion bog`lanishni o`rnatish. 
2. Predmet soha bo`yicha ob‘yektlarni  aniqlang. 
3. Tanlangan ob'ektlarning atributlarini  aniqlang. 
4. O`b‘yektlar  o'rtasidagi bog`lanishni aniqlang. 
5. Bajarilgan ishlar haqida hisobot tayyorlang (1-2-ilovalarga qarang).  
 
Nazorat savollari 
1.  Relyatsion bog`lanish nima? 
2.  1:1 munosabatning mohiyati. 
3.  1:n munosabat bog`lanishda nimalarga e`tibor qaratish zarur?  
4.  m:n munosabat bog`lanishga misol keltiring. 
5.  Iyerarxik ma`lumotlar tuzilishi nima? 
6.  Mohiyat-aloqa  modelidagi  elementlar  relyatsion  modelga  qanday 
o‘tkaziladi? 
 
 

---

 
 
 
15 
3 - LABORATORIYA ISHI 
Mavzu: SQL tilida jadvallar yaratish, o„zgartirish va o„chirish 
 
Ishdan  maqsad:  predmet  soha  ma‘lumotlar  bazasini  so`rovlar 
orqali  yaratishni  va  so`rovlar  orqali  oddiy  jarayonlarni  bajarishni 
o`rganish,  hamda  ko`nikmaga  ega  bo`lish.  Talabalarda  DDL 
komandalaridan  foydalanish  va  shu  orqali  relyasion  MB  yaratish 
ko‘nikmasini hosil qilish.