«Машина ва механизхмлар назарияси» фани хакида умумий тушунчалар

---

Umumtexnik fanlar kafеdrasi 
dotsenti 
Ergashev Orifjon 
Akramovich
 
«Mashina va mexanizxmlar 
nazariyasi» fani xakida 
umumiy tushunchalar.
MAVZU 
01 

AMALIY MEXANIKA
FAN: 

---

Reja:
1.Umumiy tushunchalar. 
2. Mashina va uning tasnifi. 
3. Mexanizlar analizi va sintezi xaqida tushuncha. 

---

Umumiy tushunchalar. 
Mexanizmlar va mashinalar nazariyasi (MMN) 
- bu analiz va 
sintez bilan bog'liq mexanizmlarning tuzilishini (
strukturasini
), 
kinematikasini va dinamikasini o'rganadigan ilmiy fan (yoki fan 
sohasi) (I.I. Artobolevskiy). 
 
MMN maqsadi 
- tipik mexanizmlar va ularning tizimlarini analiz 
qilish va sintez qilish. 
 
MMN vazifalari: 
tipik mexanizmlar va ularning tizimlarini 
tuzilishini, geometriyasini, kinematikasini va dinamikasini 
o'rganishning umumiy usullarini ishlab chiqish. 
Tipik mexanizmlar, oddiy mexanizmlar bo'lib, ularni turli xil 
funktsional maqsadlarda sintez va analiz qilish uchun standart usullari 
va algoritmlari ishlab chiqilgan bo'lib, mashinalarda keng qo'llaniladi. 

---

Mexanizm – bu mashinaning tarkibiy qismi. 
Kinematik zanjir tarkibiga kiruvchi qo‘zg‘almas biror zvenoga 
nisbatan bir yoki bir necha zveno muayyan tartibda harakatlangan 
vaqtda zanjirning qolgan zvenolari ham maʼlum tartibli harakat qilsa, 
bunday kinematik zanjir 
mexanizm
deyiladi. 
MMN 
mashina va mexanizmlarni sxema ko‘rinishida tuzilish 
asoslarini, mexanizm xarakati vaqtida shu mexanizm zvenolarida sodir 
bo‘ladigan qo‘zg‘alish, tezlik, tezlanish, inersiya kuchlarining o‘zgarish 
qonunlarini maʼlum bir davr ichida o‘rganish- fanining asosini tashkil 
etadi. 
Bu fan shartli rarishda uch qismga bo‘linadi: 
- mashina va mexanizmlar tuzilishi; 
- mexanizmlar nazariyasi; 
- mashina dinamikasi; 

---

Maxsus mashinalarni loyihalash usullarini o'rganadigan fanlardan 
MMN fanining asosiy farqi shundaki, MMN o'ziga xos funktsional 
maqsadiga qaramay, ma'lum bir mexanizm turiga xos bo'lgan sintez va 
analiz usullarini o'rganishga qaratilgan. Maxsus fanlar muayyan talablarga 
e'tibor qaratgan holda, faqat ma'lum bir maqsadga mo'ljallangan 
mexanizmlarni loyihalashni o'rganadi.