Qandaharov asadning iqtisodiyot fanidan tayyorlagan

Talab inflyatsiyasi
U ma'lum sabablarga ko'ra ishlab chiqarish bilan tenglasha olmaydigan yalpi 
talabning ortiqcha bo'lishi natijasida hosil bo'ladi. Ortiqcha talab narxlarning 
oshishiga olib keladi, korxonalar foydasini oshirish uchun imkoniyatlar yaratadi. 
Korxonalar ishlab chiqarishni kengaytiradi, qo'shimcha mehnat va iqtisodiy 
resurslarni jalb qiladi. Resurs egalarining pul daromadlari ortib bormoqda, bu esa 
talab va narxlarning yanada oshishiga yordam beradi. 
Iqtisodiyot ishlab chiqarishi mumkin bo'lganidan ko'proq pul sarflashga harakat 
qilmoqda, ya'ni. u ishlab chiqarish imkoniyatlari egri chizig'idan tashqari bir nuqtaga 
intiladi. Ishlab chiqarish sektori bu ortiqcha talabni real ishlab chiqarish hajmini 
oshirish bilan javob bera olmaydi, chunki u to'liq bandlik sharoitida ishlaydi. 

---

Shuning uchun ishlab chiqarish bir xil bo'lib qoladi va narxlar oshadi, natijada 
defitsit kamayadi. 
Taklif (xarajat) inflyatsiyasi
Taklif inflyatsiyasi ishlab chiqarish resurslaridan to'liq foydalanilmaslik sharoitida 
ishlab chiqarish xarajatlarining ko'payishi natijasida yuzaga keladigan narxlarning 
o'sishini anglatadi. 
Iqtisodiy vaziyat salbiy bo'lsa, iqtisodiyotda taklif kamayadi. Qoida tariqasida, bu 
ishlab chiqarish omillari narxining oshishi bilan bog'liq. Ishlab chiqarish xarajatlari 
oshadi va mahsulot narxiga o'tadi. Agar bu mahsulot firma uchun ham resurs bo'lsa, 
u holda narxni ko'tarishga majbur bo'ladi. Boshqa stsenariy mumkin, agar 
mahsulotga bo'lgan talabning yuqori elastikligi tufayli tadbirkor narxni oshira 
olmasa. Bunda uning foydasi kamayadi va kapitalning bir qismi rentabellikning 
pasayishi tufayli ishlab chiqarishni tark etadi va jamg'armaga ketadi. 
Inflyatsiyaning oqibatlari 
Ishlab chiqarish sektori uchun:

bandlikning kamayishi, iqtisodiyotni tartibga solishning butun tizimining 
buzilishi; 

butun jamg'arish fondining amortizatsiyasi; 

kreditning qadrsizlanishi; 

yuqori foiz stavkalari yordamida rag'batlantirish ishlab chiqarish emas, balki 
chayqovchilikdir. 
Daromadni taqsimlashda:

belgilangan foizli qarzlarni to'lovchilar daromadlarini ko'paytirish va ularning 
kreditorlari daromadlarini kamaytirish orqali daromadlarni qayta taqsimlash 
(katta davlat qarzlarini to'plagan hukumatlar ko'pincha qisqa muddatli 
inflyatsiyani rag'batlantirish siyosatini olib boradilar, bu esa qarzlarning 
qadrsizlanishiga yordam beradi); 

barqaror daromadga ega bo'lgan, qadrsizlanib borayotgan aholiga salbiy ta'sir 
ko'rsatishi; 

aholi daromadlarining qadrsizlanishi, bu esa joriy iste'molning qisqarishiga olib 
keladi; 

real daromadning ta'rifi endi odam daromad sifatida oladigan pul miqdori bilan 
emas, balki u sotib olishi mumkin bo'lgan tovar va xizmatlar miqdori bilan 
belgilanadi; 

---


valyutaning xarid qobiliyatining pasayishi. 
Iqtisodiy munosabatlar uchun:

biznes egalari o'z mahsulotiga qanday narx qo'yishni bilishmaydi; 

iste’molchilar qaysi narx asosli ekanligini va birinchi navbatda qaysi 
mahsulotlarni sotib olish foydaliroq ekanligini bilishmaydi; 

xomashyo yetkazib beruvchilar tez qadrsizlanayotgan puldan ko'ra real tovarlar 
olishni afzal ko'radilar, barter rivojlana boshlaydi; 

kreditorlar kredit berishdan qochadi. 
Pul taklifi uchun:

pul o'z qiymatini yo'qotadi va qiymat o'lchovi va muomala vositasi sifatida 
ishlashni to'xtatadi, bu esa moliyaviy halokatga olib keladi. 
LEKIN!
O'rtacha inflyatsiya iqtisodiyot uchun foydalidir, chunki pul massasining 
o'sishi ishbilarmonlik faolligini rag'batlantiradi, iqtisodiy o'sishga yordam beradi va 
investitsiya jarayonini tezlashtiradi.