Азярбайъан кооперасийа университетинин дярсликляри

Keyns Con Meynard
(1883-1946) - ingilis iqtisadçısı, 
özünün məşhur «Məşğulluq, faiz və pulun ümumi nəzəriyyəsi» 
(1936) kitabında kütləvi işsizliyin öz izahını təklif etmiş və 
onunla mübarizə üçün dövlət siyasətinin aparılması üçün 
tövsiyələrini vermişdir. Keynsə qədər klassik iqtisadi nəzəriyyə 
hesab edirdi ki, bazar özü bütün resursların məşğulluğuna can 
atır, çünki mübadilə mexanizmi tələb və təklifin müvazinətini 

---

604 
təmin edir (Sey qanunu). Keyns tam məşğulluq şəraitində 
deyil, böhranlı iqtisadiyyat, durğunluq şəraitində iş fəallığı 
səviyyəsinin formalaşmasını izah edən ümumi nəzəriyyə 
işləyib hazırlamışdır. Durğunluğun səbəbini o, məcmu tələbin 
azalmasında görürdü, amma tələbin artmasına hər hansı bir 
avtomatik stimulun olmadığından, Keynsin fıkrincə, tələbin 
artması və durğunluqdan çıxmaq üçün dövlətin müdaxiləsi 
lazımdır. Vergiləri azaltmaqla əhalinin alıcılıq qabiliyyətini 
yüksəltmək olar, dövlətin xərclərini, məsələn, ictimai işlərə, 
artırmaqla isə əlavə məcmu tələbi yaratmaq olar. Keyns 
multiplikator və akselerator nəzəriyyəsinin müəllifıdir. 
Keyns effekti
- qiymət səviyyəsinin dəyişməsi zamanı 
hadisələrin ardıcıllığı: qiymət səviyyəsinin artması (azalması) 
—► real kassa qalıqlarının azalması (artması) —► faiz 
dərəcəsinin artması (azalması) —► investisiyalara tələbin 
azalması (artması) =^- milli gəlirin azalması (artması). 
Kirayə qiyməti
- zaman vahidində amildən istifadəyə 
görə ödənişin kəmiyyəti. 
Klark vergisi
- fərdin ictimai nemətin faydalılığının 
qiymətləndirilməsini azaltdığına görə iqtisadi sanksiyalar. 
Klassik dixotomiya
- milli iqtisadiyyatın bir-birindən 
təcrid olunmuş iki bölmə şəklində təsəvvür olunması: real və 
pul; real bölmədə pul bölməsindən asılı olmayaraq istehsalın 
həcmi və strukturu, məşğulluq, nemətlərin nisbi qiymətləri, pul 
bölməsində isə yalnız qiymətlərin səviyyəsi (pulun 
miqyası) müəyyənləşdirilir.