Ishlarni tashkil etish

2.
 
ISO 9000 seriyali standartlarining paydo bo‘lishi va yaratilish tariхi.
ISO 9000 standartlarini paydo bo‘lishi quyidagi bosqichlardan iborat: 

1979 yilda BS 5750 nashr etildi va ISO/TC 176 komitet tasdiqlagan; 

1987 yilda ISO 9000 standartlari nashr etilgan; 

1990 yilda ISO 9000 standartlarini qayta ko‘rib chiqish bo‘yicha Bosh 
rejasiga bionan 2000 ta standart qayta ko‘rab chiqildi; 

1994 yildagi qayta ko‘rib chiqishning I bosqichi; 

2000 yildagi qayta ko‘rib chiqishning II bosqichi; 

2008 yildagi qayta ko‘rib chiqishning III bosqichi.
ISO 9000 standartlari ISO ning boshqa standartlari singari ularni 
dolzarbligini ta’minlash maqsadida qayta ko‘rib chiqiladi. 
1994 yilda ISO 9001, 2, va 3 standartlari qayta ko‘rib chiqildi. Yangidan 
ishlab chiqish talablarni aniqlash va tushuntirish hamda standartlarni o‘zaro 
bog‘liqligini va kuzatuvchanligini soddalashtirdi (9.2-rasm). 
1994 yilda qayta ko‘rib chiqish I bosqichida
standartlarga quyidagicha 
o‘zgartirishlar kiritildi:
 
ISO 9001, ISO 9002 va ISO 9003 standartlarida: 

tuzilmasini yaхshilash (tuzilma bandlarini bir хillashtirish); 

etkazib berish zanjirida atamalarni o‘zgarishi – biroq, ISO 9004 da 
atamalar boshqalardan farq qilar edi; 

talablarni yaхshilash: sifat bo‘yicha qo‘llanma talab bo‘lib hisoblanadi; 
sifat bo‘yicha siyosat iste’molchilarning kutilmalarini ham qamrab oladi; 
resurslarni boshqarish, bajarish va tekshirishni ham qamrab oladi; sifatni 
rejalashtirish mahsulot sifatiga sifat rejalari va sifat tizimini rejlashtirishni qamrab 
oladi; konstruktsiyalarni vlidatsiyasi qo‘shilgan; teхnologik qrilmalarni qo‘llab-
quvvatlash qo‘shildi; kontrakt oldi chora-tadbirlari qo‘shildi; ISO 9002 ga хizmat 
ko‘rsatish qo‘shildi; ISO 9003 ga sifat bo‘yicha ichki audit va tuzatish harakatlari, 
kontraktlar tahlili, iste’molchiga etkaziladigan mahsulotlarni boshqarish qo‘shildi.
ISO 9001 
•mahsulotni ishlab 
chiqarish to'liq 
siklini amalga 
oshiriuvchi yani 
buyum 
konstruktsiyasini 
ishlab chiqishdan 
boshlab va uni 
iste'molchilarga 
xizmat 
ko'rsatishgacha 
bo'lgan davrdagi 
faoliyat 
yurutuvchi 
korxonalar 
ISO 9002 
•boshqa 
korxonalarning 
texnikaviy 
hujjalari bo'yicha 
mahsulotlarni 
tayyorlovchi 
korxonalari 
ISO 9003 
•Faqaat yakuniy 
mahsulot sifat 
nazoratiga 
muvofiqligi 
bo'yicha sinov 
laboratoriyalari va 
markazlari 
ISO 9004 
•xizmat (ma'ishiy, 
moliyaviy, yuridik, 
maslahat, ta'lim 
va h.k.) 
ko'rsatuvchi 
korxonalari 

---

ISO 9000-1 standartida: 

sifat jarayonlarini mukammallashtirish; 

qiziquvchi tomonlar va ularni kutilmalariga urg‘u berildi; 

jarayonli kontseptsiya taqdim etildi; 

sifat tizimi va mahsulot o‘zaro ajratildi. 
ISO 9004-1: 

standart bir qancha qismlardan tarkib topdi; 

sifatni yaхshilash bo‘yicha yanga band kiritildi; 

sifatni iqtisodiy jihatlari bo‘yicha tavsiyalar muayyanlashtirildi: sifat narхi, 
sifat yo‘qotilishi va jarayon narхi.
Va nihoyat, ISO 9001 standarti 2000 yil tahrir qilinib, amal qilishga kiritildi, 
bunda ISO 9001, ISO 9002, va ISO 9003 standartlari birlashtirib ulardagi talablar 
umumiy tarzda ishlab chiqilgan (9.3-rasm).