O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “Audit” kafedrasi

1-jadval 
Audit amallarining turlari 
Audit amallarining turlari 
Misol 
Hujjatlarni tekshirish 
Dalillarni tasdiqlash uchun mijoz hujjatini o'rganish 
Aktivlarni tekshirish 
Mijoz aktivlarni jismoniy mavjudligini tekshirish 
Kuzatish 
Jarayon yoki taribni kuzatish, xususan mijoz cheknangan 
hududlardan foydalangan tomonlarni
Tashqi tasdiq 
Auditor uchun to'g'ridan-to'g'ri yozilgan, mijozning 
xaridori tomonidan qarz miqdorini tasdiqlovchi, uchinchi 

---

shaxsning tasdig’ni olish
Qayta hisoblab chiqish 
Qaydlar va hujjatlardagi matematik aniqlikni tekshirish, 
misol uchun inventorlarni hisoblashdagi
Solishtirma hisob 
Mijoz tomonidan haqiqiy bajarilgan ishni mustaqil
ravishda tarib va nazoratni bajarish, misol uchun bank 
bilan solishtirma hisob 
Tahliliy jarayonlar 
Moliyaviy va nomoliyaviy ma’lumotlar o’rtasidagi 
bog’likni aqlan tahlil qillish
Ko'rish 
Tahliliy jarayonning turi, bunda odatda buxgalteriya 
ma’lumotlari muhim yoki muhim emasligini aniqlashtirish 
uchun ko’rib chiqiladi, misol uchun schyotning credit 
balansi debit balansi bilan tekshiriladi
Talab etish 
Mijoz 
tashkilotning 
ichki 
yoki 
tashqi 
shaxslari 
ma’lumotlari qidirladi, misol uchun hisob siyosatida 
o’zgarishlar haqida moliyaviy direktor yoki bosh direktor 
bilan aloqadorlik 
Auditorlik tanlashda audit amali va dalillari bu muayyan schyotlar va tasdiqlangan testdir.
Tashkilotning moliyaviy hisobotida asosiy vositalar va quyidagi baholashni nazarda tutuvchi 
auditini ko'rib chiqaylik: 
Moliyaviy hisobotda ko'rsatilgan uskunalar amortizatsiya uchun to’g’ri qiymatda baholanadi. 
Bu tasdiqlash to'rt asosiy unsurni o’z ichiga oladi: 
-
bu yil qo'shigan yangi aktivlarni baholash 
-
oldingi yillarda sotib olingan aktivlarni baholash 
-
amortizatsiyani to'g'ri qayd qilish 
-
mavjud aktivlarning qiymat pastligi salohiyati 
Bularga misol uchun, biz joriy yilda qo’shilgan uskunalarni to’g'ri baholanganiga e’tibor 
qaratmiz. Audit amallari bunda quyidagilardan tashkil topadi: 
-
AVga qo’shilishni hujjatlarda tekshirish orqali audit qilish
–AVga barcha qo'shimchalarni 
tanlash, schyot faktura orqali tannarxni aniqlash, va tu’gri hisobda qayd etilagnini aniqlash. Agar 
baholashda hatolik yuqori riski bo’lsa, auditor tanlash ko’lamini kengaytrishi mumkin. 
-
Menejment talabi va aktivlarni tekshiruv orqali AVga qo'shimchalarning qiymat pastlig 
salohiyatini baholash
- Ushbu amallar past bahoda hisobdan chiqarish kerak bo’lganda auditorga 
aniqlashga yordam. Joriy iqtisodiy ma’limot va mustaqil dalillarni aktivlarni joriy bozor narxi 
sifatida menejmentining hisobotini tasdiqlamoq uchun foydalanish mumkin. 
-
Bu audit amallarining muhim elementlari quyidagilar:
-
Test uchun 
ko’lamni tanlash
. Auditor namuna nusxasini olishi kerak, chunki ko'pincha 
AVga barcha qo'shimchalar ko'rib chiqish juda qimmat. Tanlash ko’lami agar yuqori xatolik riski 
mavjud bo’lganda oshirilishi mumkin. Tanlash keyingi 8 bobda muhokama qilinadi. 
-
Qiymatli 
hujjat dalillarni tekshish
. Auditor to'lov miqdori va sotib olingan uskunalar 
holatiga doir tashqi, ob'ektiv dalillarni tekshiradi, masalan schyot faktura. 
-
Boshqa amallar bilan talab qilsih va tasdiqlash
. Auditor ehtimol ayrim audit dalillarni olish 
uchun menejmentdan talab etsa, menejment aytgan qo'shimcha dalillarni auditor tasdiqlashi muhim 
ahamiyatga ega bo’lib, masalan hujjatlarni tekshirish yoki kuzatish
Auditor audit standartlariga muvofiq audit rejalashtirgan va amalga oshirganini dalillar 
asosida audit hujjatlarini tayyorlash kerak. Ish qog'ozlari yoki ishchi qog’ozlar atamalari ba'zan 
audit hujjatlariga murojaat qilinganda ishlatiladi. Auditor audit amallairni hujjatlar asosida amalga 
oshirib, audit dalillar tekshiriladi va moliyaviy hisobotlarga tegishli hulosalashitiriladi. Audit 
standartlari bu audit hujjatlaridan boshqa maqsadlarga xizmat qiladi, jumladan: 
-
Auditni rejalashtirish va amalga oshirishda ishchi guruhga ko'maklashish 
-
Audit ishida ishchi gurush a’zolari ma’sul bo’lgan nazorat va kuzatish uchun ko'maklashish 
-
Shu kabi tashkilotning kelajakdagi auditi davomida ahamiyatga molik masalalarni qayd qilish 
-
To’lig’incha auditda ichki yoki tashqi tekshiruvlarni o’tkazish 

---

 
-
Joriy ishlarni bajarish va rejalashitish kabi oldingi yildagi bajarilgan ishlarni tushinishda auditorga 
ko’maklashish 
Audit hujjatlariga misollar quydagilar: 
-
Audit dasturlari 
-
Mijoz yoki auditorl tomonidan tayyorlangan tahlillar 
-
Memorandumlar 
-
Muhim topilmalar yoki masalalarni qisqacha bayoni 
-
Tasdiqlash va bayonli yozuvlar
-
Nazorat qog’ozi
-
Muhim topilmalar yoki masalalariga doir (shu jumladan e-mail) yozishmalar 
-
Yozishmalar