O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “Audit” kafedrasi

6-jadval. 
“Nur” OAJ 31 - dekabr 2013 - y. holatigaMoliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot 
Ko‘rsatikich 
So‘mma ming so‘mda. 
1. Sotishdan sof tushum 
7 135,6 
2. Sotilgan mahsulotlar ishlab chiqarish tannarxi 
5 971,3 
3. Yalpi foyda 
1 164,3 
4. Boshqa daromadlar 
1 472,3 
5. Boshqa xarajatlar 
656,5 
6. Sof foyda 
1980,1 
7-jadval. 
Quyida keltirilgan jadvallar asosida ma’lumotlarni shakllantiring bazaviy ko‘rsatkichlar hisob-
kitobi 
Bazaviy ko‘rsatkich 
Bazaviy ko‘rsatkichni 
moliyaviy hisobotdagi 
ko‘rsatkichi, so‘mmada. 
Muhimlik 
darajasi, 
% 
Muhimlik darajasi, 
so‘m. 
8-jadval. 

---

 
Muhimlik darajasini balans aktiviga nisbatan taqsimlash 
Balans aktivining moddalari 
So‘mma, 
ming. so‘m. 
Salmoq, % 
Muhimlik darajasi, 
ming so‘mda. 
1. Uzoq muddatli aktivlar – jami 
45 282,3 
shu jumladan: 
Asosiy vositalar 
45 282,3 
2. Joriy aktivlar – jami 
2 832,6 
shu jumladan: 
Materiallar 
675,9 
Debitorlar 
1 823,1 
Pul mablag‘lari 
40,1 
Boshqa joriy aktivlar 
293,5 
BALANS 
48 114,9 
Talab qilinadi: 
1.
Muhimlik darajasini aniqlash uchun bazaviy ko‘rsatkichlarni shakllantiring. 
2.
Umumiy muhimlik darajasini aniqlang. 
3.
Barcha hisob-kitoblarni auditorning ishchi hujjatida aks ettiring. 
4.
Aniqlagan ko‘rsatkichlaringiz bo‘yicha umumiy xulosa bering. 
Masala. Auditorlik firmasi mijozining 3 ta katta magazinlari mavjud. Uning har birida bir 
nechta bo‘limlari bo‘lib, ular kamida 5 yilda bir marta hujjatli tekshirishdan o‘tishi kerak. Auditor 
oldiga risk yuqori bo‘lgan bo‘limlarni mukammal tekshirish vazifasi qo‘yilgan. Magazinlarning har 
birida ichki nazorat bo‘limi mavjud. O‘tgan yili magazinlarda auditorlik tekshiruvi o‘tkazilgan.
Talab qilinadi:
1.
Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim. 
2.
Auditor riskni baholash uchun nimalarga e’tibor berishi kerak? 
Masala. «ODIL-AUDIT» firmasi sizning auditorlik firmangizga tekshiruv o‘tkazib berish 
yuzasidan murojaat qildi. Avvalgi auditorlik firmasi bilan shartnomaning buzilish sababi auditorlik 
xulosasining o‘z vaqtida taqdim qilinmaganligidir. 
«ODIL-AUDIT» firmasining ikkita bo‘linmasi mavjud bo‘lib, ularning birinchisi bosh ofis 
bilan bir joyda joylashgan. Birinchi bo‘lim korxona va tashkilotlarga isitish va sovitish sistemasini 
o‘rnatib beradi. Barcha ishlar iste’molchilarning talablariga binoan shartnoma asosida amalga 
oshiriladi. Ikkinchi bo‘linma bosh ofisdan 25 km uzoqda joylashgan bo‘lib, elektr buyumlarini 
ishlab chiqish bilan shug‘ullanadi. 
Ikkala bo‘limda ham buxgalter mavjud bo‘lib, moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot 
alohida tayyorlanadi va bosh ofisda konsolidatsiyalashgan hisobot tuziladi. Oxirga yillarda birinchi 
bo‘lim daromadli bo‘lib, ikkinchi bo‘limda rentabellik pasaygan. Direktorlar Kengashi ikkinchi 
bo‘limni sotib yuborish uchun xaridor izlamoqda. Birinchi bo‘limning menedjerlari yuqori malakali 
bo‘lib, ishni to‘g‘ri tashkil qilishgan. Shuning uchun direktor aksiyalar kursini ko‘tarish maqsadida 
tezroq auditorlik xulosasini olishni rejalashtirgan. 
Talab qilinadi:
3.
Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim. 
4.
Auditorlik riskiga ta’sir qiluvchi omillarni aniqlang. 
Masala. Ichki xo‘jalik riski 80%, nazorat riski 50%, aniqlanmaslik riski 10% bo‘lganda 

---

auditorlik riskining maqbul to‘plamini aniqlang. Holatlarga baho bering, ko‘rsatkichlarni mohiyati 
tushuntiring. 
Masala. Quyidagi keltirilgan ko‘rsatkichlar asosida aniqlanmaslik riskini aniqlang. 
Auditorlik riskining maqbul to‘plami 0,05, ichki xo‘jalik riski 0,75, nazorat riski 0,30. 
Holatga baho bering, ko‘rsatkichlar mohiyatini tushuntiring.